Avtomobil yo‘lining
darajasi
la
lb
II
III
IV
V
Hisobiy
tezlik,
km/soat
Asosiy
150
120
120
100
80
60
Past-
baland
120
100
100
80
60
40
Tog‘li
joylar
uchun
80
60
i
60
50
40
30
Aloqa tezligi-
ma’lum mashrutdagi ushlanib qoHshiar (bir sathli
chorrahalar, temir yo‘l kesishmalari, qoplamaning notekis bo‘laklari
mavjudligidan hamda transport oqimidagi avtomobillaming o‘zarc
ta’siri
natijasida)
hisobiy
aniqlanadigan
tezlik.
Bu
tezlik
harakatlanuvchi laboratoriya yordamida bir necha marotaba real
mashrut uzunasi bo‘yicha harakat tezligini o‘lchash orqali topiiadi
Aloqa tezligi avtomobil yo‘lining transport inshooti sifatida qanday
ishlashini belgilovchi asosiy ko‘rsatkich sifatida yuritiladi.
Avtomobilning konstruktiv tezligi
-
ma’lum
konstruksiyali
avtomobilning maksimal tezligi, u asosan avtomobilning turiga
bog‘liq ravishda o‘zgaradi, masalan, o‘rta va kichik litrajli yengi!
avtomobillar 200-260 km/soat; kichik litrajli yengil avtomobillar
150-200 km/soat; kichik yuk ko‘taruvchi avtomobillar 100-12C
km/soat va h.k. ni tashkil etadi.
Texnik tezlik
-
ma’lum marshrutdagi ushlanib qolishlarn:
hisobga olmagan ravishda aniqlangan harakat tezligi, uning qiyrrat
asosan avtomobil yo‘lining geometrik oMchamlariga va yo‘i
sharoitiga, shuningdek, transport oqimining tarkibiga bogMiq.
Transport harakatini tavsiflovchi keyingi ko‘rsatkich bu
transport oqimining zicltligi
-
transport vositalarining 1 km
uzunlikdagi bitta harakat tasmasiga joylashgan soni bilan o‘lchanad:
(q-km/dona). Bu ko‘rsatkich harakat tarkibiga, uning tezligiga va yo‘I
sharoitiga nisbatan o‘zgaradi. Yengil avtomobillardan iborat maksimai
transport oqimning zichligi qmax = 200 avt/km, bunda V=0 km/soat;
shu transport oqimining optimal zichligi qonm = 15-25 avt/km tashki:
etadi.
Harakatning ushlanishi
- yo‘l bo‘laksida hisobiy tezlikka
nisbatan transport vositalari tezligining pasayishi tushuniladi, uni m/s
yoki km/soatda, shuningdek, sekund miqdorida ham aniqlash mumkin.
Piyodalar harakatini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar ham asosan,
harakat miqdori, tezlik va zichlik orqali belgilanadi va fizik jihatdan
avval keltirilgan birliklarda oMchanadi.
Piyodalaming harakat miqdori -
ma’lum yo‘l
kesimidan vaqt
birligi ichida o‘tgan piyodalar soni bilan oMchanadi. Piyodalar harakat
miqdori o‘zgaruvchan ko‘rsatkich bo‘lib, u oylar, hafta kunlari va
sutka soatlari ichida yo‘nalishlar bo‘yicha o‘zgarib turadi hamda
ko‘chaning ahamiyatiga bogMiq. Masalan, yirik shaharlaming
markaziy ko‘chalarida 5-6 ming piyoda/soat miqdorida kuzatilsa,
tuman ko‘chalarida esa 50-150 piyoda/soatni tashkil etadi.
Piyodalar harakat tezligi -
piyodalaming yoshiga,
psixologik
holatiga, harakatlanish maqsadiga, qatnov zichligiga bog‘liq boMib,
o‘rtacha 1,8—5,7 km/soat tashkil etadi.
Minim al tezlik 0,7-0,8 km/soat bilan asosan yosh bolalik ayollar
va qariyalar harakatlansa, maksimai tezlik 10 km/soat bilan esa
yoshlar harakatlanadi. Piyodalar harakatiga ob-havo sharoiti katta
ta’sir ko‘rsatadi va yaxshi sharoitda yuqori tezlikda harakatlanish
kuzatiladi.
Shuningdek, piyodalar harakat tezligi o‘rtacha qiymatdan
ertalabki soatlarda 25-30
%
ga ko'proq va aksincha, kechki vaqtlarda
15-20 % pastroq boMadi.
Piyodalar oqimining zichligi -
bir metr kvadrat trotuar
maydoniga to‘g‘ri keladigan qiymat bilan aniqlanadi. Piyodalar
oqimining zichligi trotuaming eniga
va piyodalaming harakat
miqdoriga
to‘g‘ridan-to‘g‘ri
bog‘liq
bo‘lib,
ularning
nisbati
piyodalaming harakatlanish qulayligini belgilaydi.
2.2. T R A N SPO R T V A P IY O D A L A R H A R A K A T M IQ D O R I
O Q IM IN IN G JA D A L L IG I V A T A R K IB IN IN G
0 ‘Z G A R IS H I
