2-bob. Y O ‘L H A R A K A T IN IN G
A SO SIY
T A V S IF L A R I
2.1. T R A N SPO R T V A P IY O D A L A R H A R A K A T IN I
T A V S IF L O V C H I A SO SIY K O ‘R S A T K IC H L A R
Tayanch so‘zlar va iboralar: harakat miqdori; kuzatish; vizual;
harakat tarkibi; pnevmatik; fotoelektrik; ultratovush; mexanik;
radiolakatsion; elektron; induktiv; harakat tezligi; oniy tezlik; hisobiy
tezlik; aloqa tezligi; konstruktiv tezlik; texnik tezlik: harakat zichligi;
harakatning ushlanishi.
Xavfsiz harakatni tashkil etishda transport va piyodalar
harakatini tavsiflovchi
ko‘rsatkichlarni
tadqiq qilish birinchi
navbatdagi vazifa hisoblanadi. Quyida ular to‘g‘risidagi asosiy
tushunchalarga to‘xtalib o‘tamiz.
H arakat m iqdori
(jadalligi) - yo‘lning biron bir ko‘ndalang
kesimidan vaqt birligi ichida o‘tgan transport vositalarining soni
(avt/sut yoki avt/soat) - bu ко‘г<гяЛ-;?ь kuzntis!.
ауклиаик usullar
bi'ian o'lchanishi mumkin.
Kuzatish
(viziual ham deyiladi) usulida harakat miqdori yo‘lning
ko‘rsatilgan bo‘Iagida bir yoki bir necha
soat davomida hisobchilar
yordamida maxsus tayyorlangan blankaga transport vositalarining
o‘tishini belgilash orqali aniqlanadi. Bu usuldan foydalanilganda soha
me’yoriy ko‘rsatmalariga amal qilinishi maqsadga muvofiq boMadi.
Ko‘pchilik davlatlarda, shuningdek, 0 ‘zbekistonda
ham avtomobil
yo‘llaridagi harakat miqdorini kuzatuvchilar orqali aniqlanadi.
Avtom atik
usulda harakat miqdori har xil uslubda ishlaydigan
datchiklar yordamida hisoblanadi. Hozirda bu maqsad uchun quyidagi
keng tarqalgan datchiklar ishlatiladi:
Pnevmatik; fotoelektrik; ultratovush; mexanik; radiolakatsion;
induktiv; elektron; infraqizil nurli.
' 0 ‘zbekiston Respublikasi umumfoydalanuvdagi avtomobil
yoMlarida elektron ko‘p kanallik schetchiklar ASD-5 va uning
modifikatsiyalaridan
foydalanilgan
(yengil
va
og‘ir
yuk
avtomobillarini alohida-alohida hisoblash mumkin).
