|
1-амалий машғулотBog'liq birlamchi ishlov berish saqlash va quritishJihoz va materiallar:
adabiyotlar, chizg‟ich, qalam, kalkulya-tor, mevalar joylanuvchi idishlar, mix,
yorliq, o‟rash qog‟ozi, yog‟och payraxasi.
Nazorat savoli;
1. Meva-uzumni yig‟ib-terib olishda ishni tashkil etish va ishchilar sonini aniqlash.
2. Joylashtirish va saqlash uchun ishchi kuchi va maydonni xisoblash.
3. Inventar, idish-qutilar va boshqa materiallarni hisoblash.
4. Qadimda yig‟ib terib olishda va tashishda qanday usullardan foydalaniladi?
19-amaliy mashg‟ulot.
KARTOSHKA, KARAM VA ILDIZMYEVALAR SAQLASH UCHUN VAQTINCHALIK
OMBORLAR XANDAQ VA UYUMLAR MAYDONINI QISOBLASH
Darsning maqsadi:
talabalarga kartoshka va sabzavotlarni kuzgi-qishki davrda saqlash uchun
vaqtinchalik omborlarni tashkil etishni o‟rgatish. Bunda talabalar vaqtinchalik omborlarni tashkil etishda
mahsulot turi va miqdoriga ko‟ra qancha uyum yoki o‟ralar zarurligi, ularni barpo etish tadbirlari, ularga
mahsulotlarni joylashtirish va ustini berkitish tartibi bilan amaliy tanishtiriladi.
Ishning borishi:
Kartoshka, sabzavot va mevalarni saqlashga joylashtirishni rejalashtirishda
quyidagi ma‟lumotlarga ega bo‟lish zarur: mahsulot turi, uning miqdori va saqlash maqsadi, saqlash
muddati va usullari, mavjud ombor hajmi.
Har bir mahsulot turini saqlash usullarini tanlashda joy sharoiti va mavjud ombor hajmlari inobatga
olinadi. Masalan turli ob-havo sharoitlariga bog‟liq ravishda kartoshka saqlash uchun uyum va xandaq
o‟lchamlari turlicha bo‟lishi mumkin (18-jadval).
18-jadval
Kartoshka uchun uyum va xandaqlar o‟lchami va ularga mahsulot joylash balandligining ob-havo
sharoitlariga bog‟liqligi
Mintaqa va
tuman
Yanvarning
o‟rtacha ha-
rorati (°S)
Uyumlar (m)
Xandaqlar (m)
kengligi
chuqurligi
joylash
balandligi
kengligi
chuqurligi
joylash
balandligi
Janubiy
- 2 gacha
1,0-1,2 0,2
0,6
0,8
0,6
0,8
/arbiy va janu-
biy-g‟arbiy
-4dan -6 gacha
1,5-2,0 00,2
0,8
0,8
0,6
0,8
O‟rta va shimo-
liy-g‟arbiy
-5 dan -8 gacha
2,0-2,5 0,2-0,5
1-1,2
0,8
0,6
0,8
Shimoliy
-9
dan
-20
gacha
2,0-2,5 0,2-0,5
1-1,2
1,0
0,8
1,0
Odatda kartoshka va sabzavotlar doimiy omborlarda saqlanadi. Zarur ombor hajmini hisoblash uchun
1 m
3
mahsulot og‟irligini bilish shart.
Kartoshka va sabzavotlarni 1 m
3
og‟irligi (kg):
Kartoshka
650-700
Sabzi
550-600
Karam
400-450
Piyoz
550-600
Kartoshka va sabzavotlarni doimiy ombor va dala sharoitida saqlashda uyum, xandaq (o‟ra)
hajmlarini hisoblashni bilish kerak. Odatda ular formulalar yordamida echiladi.
1-vazifa.
Quyidagi miqdordagi sabzavotlarni saqlashga joy-lashtirish uchun ariq-o‟ralar miqdorini
hisoblang:
a) 500 tonna kartoshka uchun, agar ariq-o‟ralar quyidagi o‟lcham-da bo‟lsa: uzunligi 20 m, eni 0,8 m,
chuqurligi 0,6 m.
|
| |
