1-ma’ruza kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari, zamonaviy kompyuterlarning arxitekturasi tamoillari va klassifikatsiyasi reja

• 
  universal (umumiy masalalarga mo‘ljallangan);
  
• 
  muammoga yo‘naltirilgan;
  
• 
  maxsuslashtirilgan.
  

1.3-chizma.Vazifasi bo‘yicha kompyuterlarni turlarga ajratish.

Universal kompyuterlar juda turli muxandislik, texnik, iqtisodiy, matematik axborot va shu kabi masalalarni yechish uchun mo‘ljallangan.

• 
  yuqori unumdorlilik;
  
• 
  ishlov beriladigan axborotlarning turlarining ko‘pligi: ikkilik, o‘nlik, belgilik – ular katta oraliqda o‘zgaradi va ular yuqori aniqlikda ifodalanadi;
  
• 
  bajariladigan operatsiyalarining ro‘yxati keng, arifmetik, mantiqiy va maxsus;
  
• 
  operativ xotira sig‘imi katta;
  
• 
  axborotni kiritish-chiqarish tizimi rivojlangan, turli xildagi tashqi qurilmalarni ulashni taminlaydi.
  

• 
  juda katta (supperkompyuterlar);
  
• 
  katta;
  
• 
  kichik;
  
• 
  juda kichik (mikrokompyuterlar).
  

• 
  tezligi (vaqt birligi oralig‘ida mashina bajaradigan o‘rtacha operatsiyalar soni bilan o‘lchanadi);
  
• 
  kompyuter ishlov olib boradigan sonlarni razryadligi va ifodalanish shakli;
  
• 
  xotira turlari va barcha xotiralarning tezligi;
  
• 
  axborotlarni tashqi saqlash, almashish va kiritish-chiqarish qurilma turlari va tenik-iqtisodiy ko‘rsatgichlari;
  
• 
  kompyuterlarning o‘zaro va qismlarini ulash xamda aloqa qurilmalarining turi va o‘tqazish xususiyatlari;
  
• 
  kopyuterlarni bir vaqt oralig‘ida bir necha foydalanuvchi bilan ishlashi va bir necha dasturni parallel bajara olishi (ko‘p masalali);
  
• 
  kompyuterda ishlatiladigan operatsion tizimning turi va tenik-iqtisodiy ko‘rsatgichlari;
  
• 
  dasturiy ta’minotning mavjutligi va vazifalarining imkoniyatlari;
  
• 
  boshqa turdagi kompyuterlar uchun yozilgan dasturlarni bajara olish imkoniyati (boshqa kompyuterlar bilan dasturiy moslashuvchanligi);
  
• 
  mashina buyruqlarining tarkibi va tizimi;
  
• 
  aloqa kanallariga va kompyuter tarmoqlariga ulanish imkoniyati;
  
• 
  kompyuterning foydalanishdagi ishonchliligi;
  
• 
  foydali ish vaqti bilan profilaktika vaqtining nisbati bo‘yicha aniqlanadigan kompyuterning vaqt bo‘yicha foydali ish koeffitsienti.
  

1.4-chizma. O‘lchami va xisoblash quvvati bo‘yicha kompyuterlarni turlarga ajratish.

1.1 jadval. Zamonaviy kompyuterlarning qiyosiy ko‘rsatgichlari.