73
2
2
2
2
2
2
1
1
2
2
c
c
g
kel
J
J
g
J
g
J
Tenglama
2
/
2
g
bo`lib, quyidagini olamiz:
2
2
2
2
1
1
i
J
i
J
J
J
g
kel
bu erda,
,
1
1
g
i
c
a
g
i
-dvigatel o`qi
va ayrim aylanayotgan
4
2
CD
J
ni hisobga olgan
holda formula qayta yozamiz:
2
2
2
1
2
1
2
2
c
c
dv
kel
i
CD
i
CD
CD
CD
Ilgarilanma harakatdagi massalarni aylanma harakatga keltirishdagi kintek energiyalar
tezligini hisobga olgan holda:
2
2
2
2
m
J
g
kel
dan
2
)
(
g
kel
m
J
bunda
m - ilgarilanma harakatdagi
qismlar massasi,
kg
.
Elektr yuritmani yurg`azib yuborishdagi va tormozlashdagi dinamik rejimlari. O`tish
jarayonlari davomiyligini qisqartirish qurilmalarini ish unumini oshirishga olib keladi. Elektr
yuritmani asosiy tenglamasidan ishga tuhirib yuborish,
tormozlash, bir tezlikdan ikkinchi
tezlikka o`tishdagi burchak tezligidan ikkinchi tezlikka o`tishdagi o`tish jarayonlari
davomiyligini topish mumkin. Yuritmani bir burchak tezligidan ikkinchisiga o`tish uchun ketgan
vaqt
,
2
1
s
dv
M
M
Jd
t
Oddiy
holat uchun, yani
,
const
M
dv
,
const
M
s
.
const
J
tenglama quyidagicha
echiladi.
s
n
s
dv
rt
o
M
M
J
M
M
J
t
1
2
1
2
'
)
(
bu erda
n
rt
o
dv
M
M
M
'
- dvigatelni o`rtacha moment miqdori. Dvigatel yuklamasiz
ishga tushayotga bo`lsa (
0
s
M
), yurg`azib yuborish
vaqti
n
dv
rt
o
M
J
M
J
t
1
1
'
Koeffisient
ni miqdori 1,2…2 gacha.
Tormozlanish vaqtini topish uchun ham avvalgi tezlikdan foydalanamiz.
Agarda
J
M
M
s
dv
,
,
larni o`zgarmas deb olsak tormozlash vaqti
s
dv
T
M
M
n
J
t
Mabodo sistemada momentlar burchak tezligiga bog`liq holda o`zgaradigan bo`lsa yuritmani
harakat tenglamasi nochiziqli bo`lib u analitik echimga ega bo`lmay qoladi. Bunday hollarda
grafoanalitik usullardan foydalanishga to`g`ri keladi.
Elektr yuritmalarni yurg`azib yuborish va tormozlash vaqtlaridagi energiya isroflari.
74
Elektr yuritmani o`tish jarayonlari davomida elektrodvigatel cho`lg`amlaridan katta tok o`tib
intensive qizishga olib keladi. Shuning uchun elektrodvigatel quvvatini
tanlashda bu isroflarini
hisobga olishga to`g`ri keladi.
Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatelni yurg`azib yuborishdagi isroflar quyidagi
tenglamadan topiladi.
,
2
2
2
1
2
2
R
R
J
J
A
c
c
yu
bu erda
2
2
c
J
- rotor zanjiridagi isroflar aylanuvchi massalar kinetik energiyasi zahirasiga
teng.
2
1
2
2
R
R
J
c
stator zanjiridagi isroflar.
Qarama qarshi ulash yordamida tormozlashda isroflar quyidagicha topiladi.
);
1
(
2
3
2
1
2
R
R
J
A
c
T
teskariga aylantirish yo`li bilan jadal to`xtatishdagi asinxron dvigatel cho`lg`amlaridagi
isroflar:
)
1
(
2
4
2
1
2
.
.
R
R
J
A
c
T
T
Sinxron va o`zgarmas tok dvigatellari uchun ham isroflar quyidagi konuniyatlar asosida
topiladi.
