105
biomassasidan ko‘p. O‘z navbatida birinchi tartib konsumentlarining umumiy
biomassasi ikkinchi tartib konsumentlarining umumiy biomassasidan ko‘p
bo‘ladi. Agar organizmlar tanasining o‘lchamlari
bir-biridan juda katta farq
qilmasa, odatdagi tipik piramida hosil bo‘ladi. Agar quyi trofik darajalardagi
organizmlar tana o‘lchamlari yuqori trofik darajadagi organizmlardan kichik
bo‘lsa, teskari piramida hosil bo‘ladi. Masalan, suv havzalari ekosistemalarida
produtsentlar (fitoplankton) tana o‘lchami ancha kichik,
hayot sikli qisqa,
mahsuldorligi yuqori, lekin ularning umumiy biomassasi birinchi tartib
konsumentlari biomassasidan har doim kam bo‘ladi.
Sonlar va biomassa piramidalari ekosistemaning turg‘un (statik) holatini,
ya’ni organizmlar soni va biomassasining ma’lum vaqt oralig‘idagi
holatini
aks ettiradi. Bunday piramidalar ba’zi amaliy vazifalarni, ayniqsa ekosiste-
maning turg‘unligini saqlashga qaratilgan vazifalarni
hal etish imkonini bersa-
da, ekosistemalarning trofik strukturasi haqida to‘liq ma’lumot bera olmaydi.
Masalan, sonlar piramidasi ov mavsumida baliq yoki boshqa hayvon larni salbiy
oqibatlarsiz qancha miqdorda ovlash mumkinligini hisoblashga imkon beradi.
