Usulning afzalliga shundaki, uzatuvchi va qabul qiluvchi qurilmalar bir-biriga
bog‘lanmagan holda ishlaydi, paketlar bufer xotira qurilmasiga to‘planib so‘ng
birdaniga
uzatilishi mumkin, hamma abonentlarga paketni bir vaqtning o‘zida
manzillash mumkinligida. Usulning kamchiligi – paketning yo‘qolish ehtimoli
borligida, shuningdek, qabul qiluvchi qurilma yo‘q bo‘lsa yoki tayyor bo‘lmagan
holda tarmoq befoyda paketlar bilan band bo‘lish ehtimoli mavjud.
4.7-rasm. Deytogramma usuli.
Mantiqiy ulanish usuli (4.8-rasm) – bu murakkab, ancha yuqori darajadagi
muloqot. Paket uzatish va qabul qilish qurilmalari o‘rtasida mantiqiy ulanish
(kanal) o‘rnatilgandan keyingina uzatiladi. Har bir axborot paketlariga bir yoki bir
necha xizmatchi paket qo‘shiladi (ulanishni o‘rnatish, qabulni tasdiqlash, qayta
uzatishni so‘rash, ulanishni uzish). Mantiqiy kanal bir yoki bir necha p aketlarni
uzatish uchun o‘rnatilishi mumkin. Deytagramma usuliga qaraganda bu usul ancha
murakkab,
lekin ancha ishonchliroq, chunki mantiqiy kanalni uzgunga qadar
uzatuvchi qurilmaning ishonchi komil. Bu usulda tarmoqning bekorchi p aketlar
tufayli yuklamasi oshib ketish holati ham bo‘lmaydi. Usulning kamchiliklari
shundan
iboratki, qabul qiluvchi abonent u yoki bu sababga ko‘ra axborot
almashishga tayyor bo‘lmasa, masalan, kabelni uzulishi tufayli, elktr manbayini
o‘chishi sababli, tarmoq qurilmasining nosozligi va nihoyat komp’yuterni nosozlik
hollarida vaziyatdan chiqib ketish ancha mushkul masala bo‘lib qoladi. Bu holda
tasdiqlanmagan paketni qayta uzatish algaritmi lozim bo‘ladi, shuningdek,
tasdiqlanmagan paket turi ham muhimdir.
4.8-rasm. Mantiqiy ulash usuli.
Birinchi usulda ishlatilgan protokollarga misol – bu IP va IPX, ikkinchi
usulda ishlaydigan protokollar – bu TCP va SPX.
Aynan shuning uchun bu
protokollar bog‘langan to‘plam ko‘rinishida foydalaniladi TCP/IR va IPX/SPX,
ularda ancha yuqori bosqichdagi protokol (TCP, SPX), pastroq bosqich
protokollari asosida ishlaydi (IP, IPX), talab etilgan tartibda paketni bexato
yetkazib berish kafolatlanadi. Bu ko‘rib chiqilgan
ikki usul afzalliklaridan
birgalikda foydalanish imkonini beradi.
IPX/SPX protokollari to‘plam hosil qiladi, bu to‘plam Nowell (Netware)
firma mahalliy tarmog‘ining tarmoq dasturiy vositalari tarkibida ishlatiladi, bu
hozirgi vaqtda eng ko‘p ishlatiladigan va sotiladigan to‘plam hisoblanadi. U
nisbatan katta bo‘lmagan va tez ishlovchi protokol. Amaliy dasturlar to‘g‘ri IPX
bosqichga murojaat qilishlari mumkin, masalan, keng miqyosdagi axborotlarni
uzatish uchun, lekinko‘proq SPX bosqichi bilan ishlaydilar, ular paketlarni tez va
ishonchli ravishda yetkazadilar. Agarda tezlik juda ham muhim bo‘lmagan holda
yana ham yuqori bosqich ishlatiladi, masalan, NetBIOS ancha qulay servisni
tashkil etadi. Microsoft firmasi IPX/SPX o‘z ijrosida NWLink nomi bilan ishlab
chiqaradi.
TCP/IP protokoli maxsus global tarmoq uchun va tarmoqlar o‘rtasidagi
muloqotni olib borish uchun loyihalashtirilgan. U past sifatli aloqa kanallariga va
xatolikka yo‘l qo‘yish ehtimoli katta tarmoqlarga mo‘ljallangan.
Bu protokol
dunyo komp’yuter tarmog‘i Internetda qabul qilingan, abonentlarning ko‘p qismi
oddiy telefon aloqa yo‘llariga ulanadi. Uning asosida yuqoriroq bosqich
protokollari ishlaydi,
jumladan, SMPT, FTP, SNMP protokollari. TCP/IP
protkollarining kamchiligi esa kichik tezlikda ishlashi. NetBIOS protokoli (tarmoq
kiritish – chiqarish asos tizimi) IBM formasi tomonidan ishlab chiqarilgan, dastlab
u IBM PC Network va IBM Token-Ring tarmoqlari uchun mo‘ljallanib, shaxsiy
komp’yuterning BIOS tizim andozasiga asoslangan holda loyhalashtirilgan. Shu
davrdan boshlab bu protokol asosiy standart bo‘lib qoldi (aslida u
standartlashtirilmagan) va ko‘p tarmoq operatsion tizimlari tarkibida NetBIOS
emulyatori bo‘lib, ular moslikni ta’minlaydi.
Dastlabki vaqtlarda NetBIOS seans, transport va tarmoq bosqichlarining
vazifalarini bajargan, keyin ishlab chiqarilayotgan tarmoqlarda pastki bos qichlar
standart (masalan, IPX/SPX) protokollar ishlatilmoqda, lekin NetBIOS emulyator
zimmasida faqat seans bosqichi qolgan. NetBIOS emulyatori IPX/SPX ga
qaraganda ancha yuqori servisga egadir, lekin u sekin ishlaydi. NetBEUI – bu
NetBIOS protokolining transport bosqichigachan rivojlantirilgan protokolidir.
