12 - ma’ruza.
Tarmoq operatsion tizimlarining arxitekturasi.
Reja:
11.1.
Bir rutbali va serverli
tarmoq operatsion tizimlari
11.2. Tarmoq operatsion tizimlarining arxitekturasi
11.3 Bir necha kompyuterlarni ulashdagi muammolar, paket va kanallarni
kommutatsiyalash.
Tarmoq kompyuterlari orasidagi vazifalarning qanday taqsimlanganligiga
bog‘liq ravishda ular uchta turli xil vazifalarni bajarishi mumkin:
- faqat boshqa kompyuterlarning so‘rovlariga xizmat ko‘rsatish
bilan
shug‘ullanadigan kompyuter tarmog‘ining ajratilgan serveri vazifasini
o‘taydi;
- boshqa mashinaning resurslariga so‘rovlar bilan murojaat qiladigan
kompyuter mijozli bog‘lama vazifasini bajaradi;
-mijoz va server vazifasini birgalikda bajaruvchi
kompyuter bir rutbali
bog‘lama hisoblanadi.
Ko‘rinib turibdiki, tarmoq faqat mijoz yoki server tugunlaridan iborat bo‘la
olmaydi. Kompyuterlarning o‘zaro ishlashini ta’minlaydigan tarmoq quyidagi
sxemalarning biri bo‘yicha qurilishi mumkin:
- bir rutbali bog‘lamalar asosidagi tarmoq bir rutbali tarmoqdir;
- mijozlar va serverlar asosidagi tarmoq
ajratilgan serverli tarmoq
bo‘ladi;
- barcha turdagi bog‘lamalarni ichiga oladigan tarmoq aralash tarmoq
hisoblanadi.
Bu sxemalarning har biri qo‘llanish sohasini belgilaydigan o‘z afzalliklari va
kamchiliklariga ega.
Bir rutbali tarmoqlarda (
11.1-rasm
) barcha kompyuterlar
bir-birlarining
resurslariga ruxsat etish imkoniyati nuqtai nazaridan teng. Har bir foydalanuvchi
o‘z xohishi bo‘yicha o‘z kompyuterining qandaydir resursini ajratilgan deb e’lon
qilishi mumkin, bundan keyin boshqa foydalanuvchilar bu resurslarga murojaat
qilishlari va ularni ishlatishlari mumkin. Bir
rutbali tarmoqlarda barcha
kompyuterlarga tarmoqdagi barcha kompyuterdagi potensial teng imkniyatlar
beradigan operatsion tizim o‘rnatiladi. Bundek turdagi tarmoq operatsion tizimlari
bir rutbali operatsion tizimlari deyiladi. Bir rutbali
operatsion tizimlar tarmoq
xizmatlarining ham server, ham mijoz komponentlariga ega bo‘lishi kerak (rasmda
ular mos ravishda S va K harfi bilan belgilangan).
Bir rutbali operatsion tizimlarga misol qilib LAN tastic, Personol
are,Windows
for Workgroups, WindowsoT, Workstation, Windows 798
operatsion tizimlarini keltirish mumkin.
Bir rutbali tarmoqda barcha kompyuterlarni teng huquqliligi o‘rnatilganda
funksional nosimmetriklik vujudga keladi. Odatda, tarmoqda
birgalikda ishlatishga
o‘z
resurslarini berishni xohlamaydigan foydalanuvchilar ham bor bo‘ladi. Bunday
holda, ularning operatsion tizimlarining server imkoniyatlari aktivlashmaydi va
kompyuterlar faqat mijoz vazifasini bajaradi. Shu bilan bir vaqtda tarmoq ma’muri
tarmoqning ba’zi kompyuterlariga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha vazifalarni biriktirishi
mumkin. Bunda u quyidagi tarzda ularni foydalanuvchi ishlamaydigan serverlarga
aylantiradi. Bir rutbali tarmoqda mijoz qismlar vazifalarining
ishlatilmasligi
hisobiga erishiladi.
