Юклаш жараёнида кессон пойдеворига таъсир этувчи
юкларнинг умумий схемаси.
P.16.13. Kesson ishlari qanday olib boriladi?
Kesson poydevori quyidagi tartibda o’rnatiladi.
Siqilgan xavo uzatuvchi
(kompressor) asbobdan maxsus quvur orqali ish xonasiga siqilgan xavo uzatiladi.
Bunda siqilgan havo o’z bosimi ta’sirida ish xonasidagi suvni siqib chiqara
boshlaydi.
Bosim miqdori tashqi suv bosimidan ortiq bo’lganda
ish xonasidan suv
butunlay siqib chiqariladi. SHundan so’ng ishchilar xona ichiga tushib,
undagi
gruntni qaziy boshlaydilar. Qazib olingan grunt tashqariga tik yo’lak va shlyuz
orqali uzatiladi. SHu bilan bir vaqtda kesson tomida alohida ishchilar kesson usti
poydevorini tiklay boshlaydilar va uning og’irligi natijasida kesson asta –
sekin
pasayib boradi. Bu ishlar loyixada ko’rsatilgan chuqurlikka yetganda to’xtatilib, ish
xonasi va tik yo’lak beton yoki boshqa material bilan to’ldiriladi. Bundagi asosiy
kamchilik ishchilarning yuqori bosim sharoitida ishlashlaridir. Bunday sharoitda
ishlovchir uchun maxsus tibbiy xizmatlar joriy etilishi lozim.
Kessonning maksimal qo’yilish chuqurligi 40 m dan ortiq bo’lmaydi.
Ishchilarni shlyuz apparatidagi bosimga moslashish vaqti 15 minutgacha, aksincha
jarayon esa 1 soatgacha davom etadi. Hozirgi
davrda kesson poydevorlari
pastlashuvchi quduqlarga nisbatan juda kam ishlatiladi.
P.16.14. Yupqa devorli qobiqlar nima?
CHuqur joylashuvchi poydevorlar yupqa devorli qobiqlar ko’rinishida ham
tayyorlanishi mumkin. Bu ko’p bo’shliqli temir – beton tsilindrlarning diametri 1–
3 m, devorining qalinligi 12 sm, har bir bo’limining uzunligi 6–12 m ga teng.
16
SHart–sharoitga bog’liq ravishda bo’limlarni uzaytirish mumkin. Bo’limlararo
choklar payvandlash yoki bolьtli birikmalar asosida biriktiriladi. Ularni qumli
gruntlarga tebratish asosida kiritiladi.
Tayanchlarning pastki qismi pichoqli moslama bilan ta’minlangan.
Qobiq
gruntga kiritilgandan so’ng ichki bo’shlig’i beton bilan to’ldiriladi. Yupqa devorli
qobiqlarning (20 sm gacha) ko’ndalang diafragmali variantlari mavjud.
Diafragmalar ortiqcha gruntni chiqarib yuborish uchun maxsus teshikchalar bilan
ta’minlangan. Qobiqlar qoya jinslargacha yuklanadi,
uni pastki qismi qoyaga
tayanadi. Uning qoyaga kiradigan qismi kengaytirilishi mumkin va uning bo’shlig’i
betonlanadi. Lekin, oldindan ushbu joyga armatura kiritib maxkamlanadi.
