12.4.Kesson poydevorlari O’z og’irligi ta’sirida pastlashuvchi quduqlar o’rnatishda, aytib
o’tganimizdek, gruntlar tarkibida yirik toshlar, turli jinslar uchrab qoladi, lekin
ularni quduq ostidan olib tashlash imkoniyati bo’lmaydi. Bunday hollarda ustki
qismi ochiq bo’lgan quduq o’rniga siqilgan xavo ta’sirida grunt suvlarini so’rib
chiqarish imkoniyatiga ega bo’lgan maxsus usti yopiq holdagi quduqlar ishlatish
maqsadga muvofiqdir. Bunday siqilgan havo ta’sirida pastlashuvchi maxsus ustki
berk quduqlar kesson deb ataladi.
Kesson poydevorlari chuqur joylashtiriladigan ko’prik osti ustunlari tagida
keng qo’llaniladi.
Xozirgi vaqtda kessonlar asosan beton va temir-betondan yasaladi. Kesson
poydevorlari quyidagi qismlardan iborat bo’ladi (5-rasm):1-kesson; 2-ish xonasi:
3-kesson usti poydevori; 4-tik yo’lak; 5-shlyuz moslamasi; 6-siqilgan havo
uzatuvchi asbob joylashgan bino; 7-siqilgan havo uzatuvchi quvur. Ish xonasida
grunt qazish ishlari olib boriladi. Tik yo’lak esa shlyuz bilan ish xonasini o’zaro
bog’laydi. SHlyuz moslamasi joylashgan xona tik yo’lakni tashqi xavo ta’siridan
ajratib turadi. Ish xonasining devorlari ostki qismi o’tkirlashgan bo’ladi. Bu
xonaning tomi va devorlari nixoyatda mustahkam bo’lishi kerak.
Kesson poydevor qurish jarayoni Kesson devorlarining o’rnatilishi quyidagi tartibda olib boriladi. Siqilgan
havo uzatuvchi (kompressor) asbob 6 dan (5 -rasm) maxsus quvur 7 orqali ish
6
xonasiga siqilgan havo uzatiladi. Bunda siqilgan xavo o’z bosimi ta’sirida ish
xonasidagi suvni siqib chiqara boshlaydi.
5-rasm. Kesson poydevorini o’rnatish: 1-kesson;
2-ish
xonasi;
3-kesson
ustki
poydevori; 4-tik yo’lak; 5-shlyuz ustaxonasi; 6-
siqilgan xavo uzatuvchi asbob joylashgan bino;
7-siqilgan xavo uzatuvchi quvur.
