2-mavzu: Qishloq xo’jalik korxonalarining tashkiliy-iqtisodiy asoslari. Reja




Download 327,09 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/8
Sana09.10.2024
Hajmi327,09 Kb.
#274294
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Lecture - 2 (1)

Dehqon xo’jaligi tadbirkorlik faoliyatining subyekti tariqasida quyidagi huquqlarga ega:

o’ziga berilgan tomorqa yer uchastkasida dehqon xo’jaligining ishlab chiqarish 
faoliyatini mustaqil tashkil etish; 

yetishtirilayotgan va realizasiya qilinayotgan mahsulotga mustaqil ravishda baho 
belgilash; 

o’zi yetishtirgan mahsulotni, shu jumladan bu mahsulotni iste’molchilarga o’z xohishi 
bo’yicha realizasiya qilish huquqini tasarruf etish; 

xarid etiladigan mahsulotga oldindan haq to’lanadigan fyu’chers bitimlari tuzish; 

tadbirkorlikdan cheklanmagan miqdorda foyda olish; 

qishloq xo’jaligi mahsuloti yetishtiruvchilarga sotish uchun va erkin savdoga 
mo’ljallangan aksiyalarni sotib olish; 

o’z mol-mulkini, shuningdek tomorqa yer uchastkasiga meros qilib qoldiriladigan 
umrbod egalik qilish huquqini, shu jumladan kim oshdi savdosi asosida sotib olingan huquqni 
garovga qo’yish. 
Dehqon xo’jaligi quyidagilarni bajarishi lozim:

tomorqa yer uchastkasidan qat’iy belgilangan maqsadda foydalanish; 



tabiiy obyekt bo’lmish yerga zarar yetkazmaslik; 

tomorqa yer uchastkasini asrash, uning unumdorligini saqlash va oshirish yuzasidan 
sarf- xarajatlar qilish; 

yangi berilgan tomorqa yer uchastkasidan, bir yil ichida foydalanishga kirishish; 

agrotexnika talablariga, belgilangan rejim, saqlash vazifasi va servitutlarga rioya etish; 

dehqon xo’jaligining majburiyatlari va qarzlari bo’yicha tO’la javobgar bo’lish; 

xo’jalik a’zolari uchun xavfsiz mehnat sharoitini ta’mishlash. 
Dehqon xo’jaligi boshlig’i quyidagi huquqlarga ega:

dehqon xo’jaligi nomidan ishonchnomasiz ish ko’rish; 

yuridik va jismoniy shaxslar bilan shartnomalar tuzish; 

ishonchnomalar berish; 
- bankda hisob varaqlar ochish. 
Dehqon xo’jaligi boshlig’i dehqon xo’jaligining hamda uning a’zolarining manfaatlarini 
himoya qilishi, huquqlarini amalga oshirilishini ta’minlashi lozim. 
Dehqon ho’jaligi a’zolari:

xo’jalik a’zolari o’rtasidagi shartnoma shartlariga ko’ra birgalikda yoki yakka tartibda 
foydalaniladigan daromaddan o’z ulushini olish; 

davlat ijtimoiy sug’urtasidan o’tkazilish va ijtimoiy ta’minlash, shuningdek tovar qishloq 
xo’jaligi mahsuloti yetishtirish uchun dehqon xo’jaligida sarflangan ish vaqti O’zbekiston 
Respublikasi Ijtimoiy ta’minot vazirligi xuzuridagi Pensiya jamg’armasiga badallar to’lab 
borilgan taqdirda mehnat stajiga kiritilishi huquqiga ega. 
Dehqon xo ’jaligi:

o’ziga qarashli uy-joylar, xo’jalik imoratlari, qishloq xo’jalik ekinzorlari va 
ko’chatzorlari, dov-daraxtlar, mahsuldor chorva mollar, parrandalar, qishloq xo’jalik texnikasi, 
asbob-uskuna va ashyo-anjomlari, transport vositalari, pul mablag’lari, intellektual mulk 
obyektlariga, shuningdek boshqa mol-mulklarga; 

ishlab chiqarish faoliyati natijasida yetishtirilgan mahsulotga; 

olingan daromadga (foydaga); 

qonunda taqiqlanmagan asosolarda ega bo’linmagan boshqa mol-mulkka mulkdordir. 
Dehqon xo’jaligining o’ziga qarashli mol-mulkka bo’lgan mulk huquqi davlat himoyasida 
bo’ladi. 
Dehqon xo’jaligining mol-mulkiga egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish 
xo’jalik a’zolarining o’zaro kelishuvi asosida amalga oshiriladi. 
Dehqon xo’jaligi mol-mulkni hosil qilish, ko’paytirish, uni ijaraga yoki vaqtincha 
foydalanishga olish huquqiga ega. 
Dehqon xo’jaligi pul muomalasini yuritish hamda pul mablag’larini saqlab turish va bu 
mablag’larni erkin tasarruf etish uchun bank muassasasida hisob varaqlar ochish huquqiga ega. 
Dehqon xo’jaligining hisob-kitob hisob varag’idan mablag’larni faqat uning roziligi yoki 
sudning qarori bilan hisobidan chiqarish mumkin. 

Download 327,09 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8




Download 327,09 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



2-mavzu: Qishloq xo’jalik korxonalarining tashkiliy-iqtisodiy asoslari. Reja

Download 327,09 Kb.
Pdf ko'rish