|
Joul – Lens qonuni. Elektr tokning ishi va quvvati
|
| bet | 7/18 | | Sana | 26.11.2022 | | Hajmi | 1.66 Mb. | | #31956 |
Bog'liq 3-mavzu Konstruksion materiallar texnologiyasi. Mirboboyev V.A, E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!, Healthy lifestyleJoul – Lens qonuni. Elektr tokning ishi va quvvati.
Tajribalar shuni ko’rsatadiki, elektr toki o’tganida o’tkazgich har doim isiydi. Chunki, o’tkazgich bo’ylab harakatlanayotgan elektronlar kinetik energiyasining bir qismi metall panjara ioni bilan to’qnashish natijasida issilikka aylanadi.
Bu hodisani bir – biridan bexabar ravishda ingliz olimi Joul (1843) va rus olimi Lens (1844) o’rganib, quyidagi qonunni yaratdi.
O’tkazgichdan tok o’tganda undan ajralib chiqqan issiqlik miqdori tok kuchining kvadratiga, o’tkazgichning qarshiligiga va tokning o’tib turish vaqtiga to’g’ri proporsional.
(1)
Vaqt birligi ichida o’tkazghichning hajm birligidan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori bilan o’lchanadigan W kattalik issiqlik quvvatining zichligi deyiladi.
(2) bundan:
(3) bulardan
(4) shuningdek
(5) buni (4) ga qo’yamiz:
(6)
Om qonunining differensial ko’rinishi
(7) bo‘lgani uchun
(8)
hosil bo’ladi. Bu ifoda Joul – Lens qonunining differensial ko’rinishidir.
O’tkazgichning solishtirma qarshiligi qancha katta bo’lsa, undan shuncha ko’p issiqlik ajraladi.
O’zgarmas tokning bajargan ishini quyidagicha yozish mumkin.
(9)
Quvvati esa quyidagicha aniqlanadi.
(10)
Elektrotexnikada tok ishining sistemaga kirmaydigan birliklari lar ham ishlatiladi.
Tarmoqlangan zanjirlar. Kirxgof qoidalari.
Tarmoqlanmagan, ya’ni oddiy zanjirning barcha qismlarida tok kuchi bir xil bo’ladi. Unday zanjirni Om qonuni yordamida oson hisoblash mumkin.
Tarmoqlangan zanjirlar esa ancha murakkab bo‘lib, ular bir nechta berk zanjirlaridan tuzilgan bo’ladi.
|
| |
