|
3-mavzu: elektr zaryadi va elektrostatik maydon. Elektrostatik maydondagi dielektriklar va o’tkazgichlar. O’zgarmas elektr toki,turli muhitlarda elektr toki. Toklarning bo’shliqdagi magnit maydoni. Bio-savar-laplas qonuni, amper qonuni
|
| bet | 4/18 | | Sana | 26.11.2022 | | Hajmi | 1.66 Mb. | | #31956 |
Bog'liq 3-mavzu Konstruksion materiallar texnologiyasi. Mirboboyev V.A, E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!, Healthy lifestyleElektr sig’imi. Kondensatorlar.
Tajribalar shuni ko’rsatadiki, o’tkazgichning zaryadi ortgani sari uning potensiali ham ortadi. Biroq zaryadning potensialga bo’lgan nisbati shu o’tkazgich uchun o’zgarmas kattalik bo‘lib, unga otkazgichning elektr sig’imi deyiladi.
(1)
bu yerda C – elektr sig’imi bo’lib, u o’tkazgichning o’lchamlariga va shakliga bog’liq.
Demak, yakkalangan o’tkazgichning elektr sig’imi son jihatdan shu o’tkazgichning potensialini bir birlikka o’zgartiruvchi zaryadga teng. Elektr sig’imi farada birligida o’lchanadi. Amalda faradaning ulushli birliklari ishlatiladi.
Elektr zaryadlarini o’zida to’playdigan asbobga kondensator deyiladi. Kondensatorlar xilma – xil bo’lib, uning eng sodda turi yassi kondensatordir. Yassi kondensatorning sig’imi:
(2)
bu yerda S – kondensator qoplamasining yuzasi, d – qoplamalar orasidagi masofa, E – qoplamalar orasidagi muhitning dielektrik singdiruvchanligi.
Sharsimon kondensatorning sig’imi:
(3)
bu yerda r – sharning radiusi. Bu formula yordamida Yer sharining sig’imi C=711mkF ekanligini hisoblash mumkin.
Zaryadlangan kondesatorning energiyasi quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:
(4)
Odatda kondensatorlar elektr zanjiriga ikki xil ulanadi: parallel va ketma – ket.
Parallel ulashda umumiy sig’im:
(5)
Ketma – ket ulanganda esa umumiy sig’im:
(6) bo’ladi.
Dielektriklarning qutblanishi.
Ma’lumki, dielektriklar elektr tokini o’tkazmaydigan moddalardir. Agar dielektrik elektr maydoniga joylashtirilsa, u qutblanadi. Ya’ni undagi manfiy zaryadlar bir tomonga, musbat zaryadlar esa ikkinchin tomonga bo’linadi.
Turli dielektriklarning qutblanishini qisqacha qarab chiqamiz:
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
3-mavzu: elektr zaryadi va elektrostatik maydon. Elektrostatik maydondagi dielektriklar va o’tkazgichlar. O’zgarmas elektr toki,turli muhitlarda elektr toki. Toklarning bo’shliqdagi magnit maydoni. Bio-savar-laplas qonuni, amper qonuni
|
