|
4-mavzu: Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishining ixtisoslashuvi. RejaBog'liq Lecture - 44.2. Qishloq xo’jalik korxonalari ixtisoslashuvining iqtisodiy mazmuni, shakllari va
darajasi
Qishloq xo’jaligi korxonalarida ishlab chiqarishni oqilona tashkil etishning tamoyillaridan
biri ularda ixtisoslashuvni chuqurlashtirish va ishlab chiqarishda mavjud tarmoqlarni eng yuqori
samaradorlik ko’rsatkichlariga muvofiq uyg’unlashtirishdan iboratdir. Qishloq xo’jaligi sohasida
korxonalarning ixtisoslashuvi deyilganda ularning faoliyati natijasida mahsulotlarning avvaldan
belgilangan yoki ma’lum bir turlarini ishlab chiqarishga qaratilganligi tushuniladi. Qishloq
xo’jaligi korxonalarida bu jarayon, odatda ma’lum bir sohalarning qisqarishi tufayli ikkinchi bir
soha yoki sohalarning kengayishi bilan bog’liq.
Ixtisoslashuvning maqsadi korxona sohalarining ma’lum bir tovar mahsulotlarini ishlab
chiqarishga moslashuvidan keladigan daromadlarni ko’paytirish uchun shart-sharoitlar yaratish,
mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini ko’paytirish, chiqimlarni kamaytirish, mehnat
samaradorligini yuksaltirish hamda mahsulot sifatini yaxshilashdan iboratdir.
Ixtisoslashuv ishlab chiqarish resurslarini markazlashtirib, ko’p tarmoqli xo’jalikdan
ixtisoslashgan xo’jalikka o’tish, qishloq xo’jaligi oldida samaradorlik hamda sifat
ko’rsatkichlarini oshirish vazifasi turgan hozirgi iqtisodiy islohotlar chuqurlashayotgan bir
paytda O’zbekiston Respublikasi uchun alohida ahamiyat kasb etadi.
Ixtisoslashuv ishlab chiqarishning yuksak samaradorligi ko’rsatkichlari asosida mahsulotlar
ishlab chiqarishni ko’paytirish, qishloqlarda ijtimoiy muammolarni hal etishda qishloq xo’jaligi
ishlab chiqarishining tashkiliy asosining dastagi sifatida harakat qiladi.
Mehnat taqsimoti va uning o’ziga xos shakli ya’ni-ixtisoslashuv ishlab chiqarishning tovar
formasi bilan bir paytda paydo bo’lgan. Ular, mehnat taqsimoti tovar ishlab chiqarilishi rivoji,
korxonalar va tovar mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar o’rtasida mahsulot almashuvi hamda
o’zaro xizmat ko’rsatishda muhim rol o’ynaydi.
Qishloq xo’jaligida ixtisoslashuvning o’z obyektiga ega bo’lgan turli shakllari mavjud.
|
| |
