|
II BOB DASTURLASHTIRILGAN O’QITISH USULI: TA’LIM MENEJMENTINI O’QITISHDA FOYDALANISH
|
| bet | 5/11 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 188,27 Kb. | | #242363 |
Bog'liq Shaxbozbek kurs ishi
II BOB DASTURLASHTIRILGAN O’QITISH USULI: TA’LIM MENEJMENTINI O’QITISHDA FOYDALANISH
Dasturlashtirilgan ta'lim texnologiyasini ishlab chiqish jarayoni va uning bosqichlari
Dasturlashtirilgan o’qitish pedagog va talabaga zarur bo’lgan tezkor ichki va tashqi teskari aloqa shaklida amalga oshiriladi. Ichki teskari aloqa - talabaning o’zi tomonidan bajariladigan, o’quv materialining o’zlashtirilishini muttasil tahlil qilib borish. Tashqi teskari aloqa - pedagog yoki boshqaruvchi - o’qituvchi qurilma tomonidan o’quv materialining talaba tomonidan o’zlashtirilishini muttasil baholab borish. Dasturlashtirilgan o’qitishning asosiy afzalliklarida biri doimo o’z-o’zini nazorat qilish va talabalarning o’quv materiali ustida ishlash jarayonida ularning bilim, ko’nikma va malakalarni o’zlashtirishlari ustidan nazorat qilishdir. Talabalar o’zo’zlarini nazorat qilishlari bajarilgan jarayon natijalarini namuna bilan solishtirib ko’rish orqali amalga oshiriladi. Namuna esa, dasturning har bir qadamdagi ichki teskari aloqa materiallarida keltiriladi. Tashqi teskari aloqani amalga oshirish, ya’ni o’qituvchi tomonidan nazorat qilish ancha murakkab ishdir. Nazorat qilishning uzluksizligini ta’minlash maqsadida turli xil nazorat qiluvchi qurilmalar qo’llaniladi. Dasturlashtirilgan o’qitish jarayonida talabalar juda faol ishlaydilar. Talabalar egallagan bilim albatta oldindan tuzilgan dasturning qanchalik darajada to’g’riligiga bog’liq. Dasturlashtirilgan o’qitishning yana bir xususiyati shundaki, u o’qituvchiga juda katta imkoniyatlar ochib beradi, ya’ni, o’qituvchi ijodiy ishlarini olib borishi hamda talabalar bilan ko’proq mustaqil ishlashi uchun imkoniyat yaratiladi.
Dasturlashtirilgan ta'lim texnologiyasini ishlab chiqish jarayonining umumiy tuzilishida beshta xarakterli bosqich mavjud:
1) o'qitishning maqsad va vazifalarini aniqlash;
2) dastur mo'ljallangan tinglovchilar toifasining muhim guruh va individual xususiyatlarini aniqlash;
3) o'quv maqsadlariga muvofiq talabalar tomonidan o'zlashtirilishi kerak bo'lgan o'quv predmeti elementlarining to'liq to'plamini tuzish;
4) uchinchi bosqich natijasi bo‘lgan faktlar, tushunchalar va hokazolarni tizimlashtirish va tartibga solish va shu asosda o‘quv dasturini tuzish;
5) dasturning birinchi versiyasini eksperimental sinovdan o'tkazish, uni ushbu sinov natijalari asosida o'zgartirish.
Faqatgina bunday dastlabki ishlarni puxtalik bilan amalga oshirish ishlab chiqilgan o'quv dasturining kutilgan samaradorligini va undan qo'yilgan maqsadlarga erishish uchun o'quv amaliyotida muvaffaqiyatli foydalanish imkoniyatini ta'minlashi mumkin. Dasturlashtirilgan ta'limning asosiy tamoyillari va shu bilan birga uning afzalliklari:
o'quv materialining dozasi;
talabaning faol mustaqil ishi;
o'quv materialini o'zlashtirish darajasini doimiy nazorat qilish;
o'rganish sur'ati va o'quv materiali hajmini individuallashtirish. Har bir talaba o'zi uchun qulay rejimda ishlaydi;
axborotni uzatish jarayonida o'qituvchining vaqtini tejash;
texnik vositalar va avtomatlashtirilgan o'qitish moslamalaridan foydalanish imkoniyati.7
Shu bilan birga, dasturlashtirilgan ta'lim boshqa ko'plab pedagogik texnologiyalar kabi muayyan kamchiliklardan xoli emas. Shunday qilib, ba'zida dasturlashtirilgan matn yoki qurilma talabaning darslarga qiziqishini yo'qotishiga olib keladi. Bundan tashqari, ushbu texnologiyadan foydalangan holda o'quv jarayonida talabalar fikrlash va pedagogik muloqotning asosiy vositasi bo'lgan jonli nutqni "o'chirish" kabi ko'rinadi; Dasturlarni tayyorlashning yuqori narxi ham muhimdir. Ularni ishlab chiqish amaliyoti shuni ko'rsatadiki, bir soatlik mashg'ulot uchun mo'ljallangan dasturni tuzish uchun 50-75 soatlik ish vaqtini sarflash kerak.
Dasturlashtirilgan o'qitish usuli, shuningdek, dasturlashtirilgan ta'lim sifatida ham tanilgan, ta'lim strategiyasi bo'lib, o'quv materialini o'quvchilar o'z tezligida mustaqil ravishda o'rganishlari mumkin bo'lgan ketma-ket, mustaqil bo'linmalar yoki segmentlarga ajratishni o'z ichiga oladi. Ushbu usul 20-asrning o'rtalarida xulq-atvor psixologi B.F.Skinner tomonidan individual o'rganish va tarkibni o'zlashtirishga yordam berish usuli sifatida ommalashgan. Dasturlashtirilgan o'qitish usulining ba'zi asosiy xususiyatlari va tamoyillari:
|
| |
