|
d) Inson tanasidan o’tgan tokning chastotasiBog'liq 5-ma\'ruzad) Inson tanasidan o’tgan tokning chastotasi. O’zgaruvchan tok xatarligi
tokni chastotasiga bog’liq. Tadqiqotlar bilan aniqlanganki, tokni chastotasi 10Gs
dan- 500 Gs gacha birdek xavfli. 500Gs dan oshgan sari fibrilyasion tok miqdori
oshib boradi, va chastotasi 1000Gs dan oshgandan keyin yahshigina havsizligi
kamayadi.
O’zgarmas tok xatarligi kamroq va fibrilyasion tok miqdori 3-4 barobar
yuqoriroq, chastotasi 50 Gs li o’zgaruvchan tokga nisbatan. Lekin o’zgarmas tok
ta’sirida inson o’tkir o’g’riqlarni sezadi. O’zgarmas tokni xatarligini, o’zgaruvchan
tokga nisbatan, faqat tok kuchlanishi 400V gacha haqiqat desa bo’ladi. O’zgarmas
tok kuchlanishi 400-600V oralig’ida va 50Gs li o’zgaruvchan tikni xatarligi
tahminan bir xil. O’zgarmas tokni kuchlanishi 600 V dan oshgan sari inson uchun
xatarliroq bo’lib boradi. Buni fiziologik jarayonlari ta’siri bilan tushuntiriladi.
Demak, insonga elektr tokni ta’siri turli va har xil faktlar bilan chambarchas
bog’liq. Inson tanasidan tokni o’tkazuvchanligi fizikaviy biokimyoviy va
biofizikaviy jarayonlariga bog’liq, shuning uchun elektr tokiga inson tanasini
qarshiligi bir tekis emas.
e) Elektr jarohatni insonni shaxsiy hususiyatiga bo’g’liqligi. Elektr
jarohatni og’irliligi insonni shaxsiy hususiyatlarga ham bo’g’liq. Misol uchun
“ushlab qoladigan” tokni miqdori ayrim tanaga “sezish chegarasi” ayrimlarga
“qo’yib yuboradigan” chegarasi bo’lishi mumkin. Bundan tashqari inson tanasini
o’g’irligiga va uning baqvatligiga ham bo’g’liq. Shuni aytish kerakki ayollar uchun
tokni miqdori tahminan 1,5 barobar pastroq, erkaklarga nisbatan. Tokni ta’sirini
darajasi insonni asab tizimi va organizmning holatiga ham bog’liq. Agar inson
asablangan, dipressiya yoki kasal (ayniqsa teri kasalligi, yurak tomir tizimi, asab
tizimi va hakazo) yoki mast holatida bo’lsa tokni havfi yanada oshadi.
|
| |
