82
Hozirgi vaqtda davriy sistemani tasvirlashning 500 dan ortiq variantlari bor: bular davriy
qonunning turli shakldagi ifodasidir. D.I. Mendeleyev 1869-yil 1-martda
taklif etgan ele-
mentlar davriy sistemasining birinchi varianti uzun shakldagi varianti deyiladi. Bu variantda
har bir davr bitta qatorda joylashtirilgan edi. 1870-yil, dekabr
oyida u davriy sistemaning
ikkinchi variantini – qisqa shakli deb atalgan variantini bosib chiqardi. Bu variantda davrlar
qatorlarga, gruppalar esa (bosh va yonaki) gruppachalarga bo‘lingan edi. Davriy sisteman-
ing ixcham bo‘lgan qisqa shakldagi varianti eng ko‘p tarqalgan.
1. Qaysi elementlarning yuqori valentligi davriy jadvalda joylashgan guruhiga mos bo‘lmaydi?
2. IA, VA, VIIA va VIIIA guruhchalarida joylashgan elementlarni ayting?
3. 1-, 2- va 3-davrlarda joylashgan barcha elementlarni sanang.
4. IVA guruh va 3-davrga qaysi element kiradi?
5. Qaysi element VIIA guruh va 2-davrga tegishli?
6. Quyidagi jadvalni daftaringizga chizing.
a) II guruh elementlari
keltirilgan kataklarni yashil;
b) 3-davr elementlari keltirilgan kataklarni havo rangga bo‘yang.
a)
Magniy
Surma
Kaliy
Rux
Kaliy
Oltin
Berilliy
Bor
Uglerod
b)
Natriy
Azot
Bor
Galliy
Alyuminiy
Fosfor
Skandiy
Kislorod
Kremniy
