to’yingan bug’ bosimininig pasayishi

Download 0,72 Mb. Pdf ko'rish
bet	11/12
Sana	25.05.2024
Hajmi	0,72 Mb.
	#254030

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Bog'liq
8-mavzu. Eritmalar turlari. Reja Eritmalar. Ideal eritma qonunl

to’yingan
bug’
bosimininig
pasayishi
deyiladi, Bu DR farqning toza
erituvchi
(suv) to’yingan
bug’ bosimiga nisbati DR/R
1
= R
1
-R
2
/R
1
eritma to’yingan bug’ bosimining nisbiy
pasayishi deyiladi.
Frantsuz fizigi Raul (1887 y) eritma to’yingan bug’ bosimini o’rganib o’zining
birinchi qonunini kashf qildi. Bu qonunga binoan,
eritma to’yingan bug’bosimining
nisbiy
pasayishi
eritmada
erigan
moddaning
molyar
qismiga
to’g’ri
proportsionaldir.
Buning sababi yuqoridagi "suyuqlik-bug’’ muvozanat holatidan kelib
chiqadi. Chunki suvda modda eriganda suv molekulalari erigan modda
molekulalari bilan birikma— gidratlarni hosil qilgani uchun suvdagi suv mole-
kulalari miqdori kamayadi, Bu kamaygan molekulalarni suvli eritma
o’z
ustidagi (bug’ holatilagi) suv molekulalarini suyuqklikka aylanishi, ya’ni (H
2
O) suv
(H
2
O) bug’ muvozanatni chapga siljishi tufayli to’ldiradi. Bug’ holatidagi suv
molekulalari sonining kamayishi ayni temperaturadagi bosimni kamayishiga
sabab bo’ladi va eritma ustidagi bug’ bosimi to’la suvnikidan past bo’ladi.
Bu xulosa har qanday eritma uchun doimo o’rinlidir.
Bu xulosalar suv va eritmaning holat diagrammasi asosida ifodalanadi.
Bu grafikka asosan toza suvning barcha holatlaridagi bug’ bosimi ( R , ) suvli
eritmaning bug’ bosimi (R
a
) dan yuqori va eritmaning kontsentratsiyasi
qanchalik yuqori bo’lsa, grafikdagi suv va eritmani ifodalovchi egri chiziqlar
o’rtasidagi farq shunchalik katta bo’ladi.

Eritmalarning qaynash va muzlash temperaturalari ham oddiy toza erituvchi
yoki toza kimyoviy moddanikidan farq qiladi. Ma’lumki, har qanday suyuq
modda ma’lum temperaturada qaynaydi. Ya’ni uning ichki bosimi tashqi muhit
bosimiga teng bo’lganda u gazsimon holatga o’tadi. Xuddi shu singari suv 100
0
C
da (R= 101,3 kPa) qaynaydi. 0°C da suyuq holatdan qattiq holatga o’tadi —
muzlaydi.
Suvda moddalar eriganda suvning (aniqrog’i hosil bo’lgan eritmaning) qaynash
va muzlash temperaturasi o’zgaradi. Eritmalarda turli tarkibli gidratlar (solvat-
lar) bo’ladi.
Eritma qaynay boshlagan (yoki muzlay boshlagan) temperatura eritmaninig
qaynash (yoki muzlash) temperaturasi deyiladi.T
muzlash
yoki T
qaynash
kabi ifodalanadi.
Eritmalarning qaynash temperaturasi erituvchining qaynash temperaturasidan
doimo
yuqori bo’lib, muzlash temperaturasi erituvchi muzlash
temperaturasidan past bo’ladi.

Download 0,72 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Download 0,72 Mb.

Pdf ko'rish