|
8-mavzu. Eritmalar turlari. Reja: 1Bog'liq 8-mavzu. Eritmalar turlari. Reja Eritmalar. Ideal eritma qonunlsuvning ion ko'paytmasi
deyiladi. Suvning ion ko'paytmasidan foydalanib har
qanday reaksiya muxitini (neytral, kislotali, ishqoriy) vodorod ionlari
konsentrasiyasi bilan ko’rsatish mumkin. Buning uchun quyidagi xisoblash
bajariladi:
Har qanday suvli muxitni harakterlash uchun vodorod ioni konsentrasiyasi
o’rniga bu konsentrasiyaning o’nli logarifm qiymatidan foydalanish ancha qulay.
U pH bilan belgilanib
vodorod ko’rsatkich
deyiladi: pH=-lg[H
+
].
Masalan, agar [H
+
]=10
-5
bo’lsa, pH=-lg10
-5
=5 bo'ladi. Eritmaning pH=3 ga
teng bo’lsa, kuchli kislotali, pH<7 bo’lsa, kuchsiz kislotali, pH=7 bo’lsa,
neytral, pH>7 bo’lsa, ishqoriy xossani namoyon qiladi.
Ma’lumki, suv kuchsiz elektrolit, aniqrog’i kuchsiz amfolitdir. Suv
molekulasi
oz
miqdorda
bo’lsada, quyidagi
tenglama
bo’yicha
dissotsilanadi:
Muvozanat juda kuchli ravishda chap tomonga siljigan, Bu reaksiya qaytar
bo’lgani uchun unga massalar ta’siri qonunini qo’llasak
suvning dissotsilanish
doimiysi:
Ko’rinib turibdiki. suvda 1 molekula H
2
O dissosilansa, teng miqdorda
H
+
(H
3
O
+
) va OH
-
ionlari hosil bo’ladi, ya`ni suvda doimo [H
+
] = [OH
-
] dir.
Yuqorida ta`kidlanganidek, K
w
= [H
+
] · [OH
-
] = 1,8 · 10
-16
·- 55,56= 1·10
-14
kelib chiqadi, Suvda [H
+
] = [OH
-
] ligini hisobga olsak, u holda [H
+
] = [OH
-
]=10
-7
= [H
+
]= 10
-7
mol/l kelib chiqadi. Ushbu qiymatlarga asosan suvda doimo [H
+
] = 1-
10
-7
mol/l va(OH
-
]= 1- 10
-7
mol/l bo’ladi, Bu hollarda eritmadigl H
+
va OH
-
ning
miqdori quyidagi formulalar yordamida hisoblanadi:
Ko’p hollarda H
+
ionlarining miqdori shu eritmada borayotgan
reaksiyalarning asosiy tavsifnomasi hisoblanadi. Bunday hollarda vodorod ionlari
miqdorini o’nli kasrlar holida ifodalash juda ko’p noqulayliklarni keltirib
chiqaradi. Shuning uchun amalda oson bo’lsin uchun v o d o r o d i o n l a r i
mi q d o rini ng k o ’rs at ki chi (p H) tu shunchasi qabul qilingan.
Eritmaning pHi deb, shu eritmadagi H
+
-ionlari konsentratsiyasining
o’nli logarifmining manfiy ishora bilan olingan qiymatiga aytilai:
]
[
10
]
[
;
]
[
10
]
[
14
14
H
OH
OH
H
|
| |
