Robototexnika
Robotlar inson bajaradigan ishlardan
yoki muayyan vazifani
bajarayotgan odamning harakatlaridan nusxa koʻchirishga
qodir, biroq bugungi kunga kelib yanada foydaliroq boʻlishi
uchun robotlarga mustaqil fikrlash va vaziyatlarga insonlar
kabi reaksiya bildirish oʻrgatilmoqda. Bugungi kunda
robotlarning sunʼiy intellekt yordamida
tahliliy fikr yuritishi
ustida ish olib borilmoqda.
Robotlarni ikki toifaga boʻlish mumkin: statsionar va mobil
robotlar. Baʼzi robotlar zavodda bitta joyga mustahkamlangan
bo‘ladi va bajarilishi kerak boʻlgan
ish ularning oldiga olib
kelinadi. Bu turdagi robot odatda
robot qoʻl deb ataladi.
Ushbu
robotlar xuddi qoʻllarimiz kabi bir uchi mustahkamlangan va
shu bilan birga, ancha harakatlarni amalga oshirishga qodir.
Robotlardan ishlab chiqarish
sohalarida foydalaniladi, chunki ular:
• insonlarga qaraganda ancha samarali natija beradi;
• insonlarga qaraganda aniq ishlaydi;
• tanaffussiz ishlay oladi;
• issiqlik yoki yorugʻlik talab qilmaydi;
• garchi dastlab sotib
olish ancha qimmatga tushsa-da,
ularga ish haqi toʻlash shart emas;
• insonlar uchun xavfli boʻlishi mumkin boʻlgan hududlarda
yoki xavfli materiallar bilan ishlay oladi.
1.10-rasm. Avtomobil ishlab chiqaruvchi zavodda ishlayotgan robot.
Ishlab chiqarish sohalaridan
xomashyo yoki boshqa
komponentlardan yakuniy mahsulotni yaratish uchun
foydalaniladi. Butun ishlab chiqarish sohasida materiallar
oqimini boshqarishda kompyuterlardan foydalanish mumkin.
Sunʼiy
intellekt, shuningdek, atrof-muhitni tozalash va havo yoki
suvning ifloslanishini kamaytirishda yordam bera oladi. Ushbu
mashinalarni boshqarish uchun nihoyatda ilgʻor dasturlar kerak
boʻladi, chunki ular biologik organizmlar va ifloslantiruvchi
vositalarni ajrata olishi kerak. Ya’ni
zararli chiqindining har
qanday shakli oʻrtasidagi farqni ilgʻab ola bilishi kerak.
Zavodlar muayyan turdagi yoqilgʻini yoqadi. Bu karbonat
angidrid yoki boshqa gazlar kabi biomahsulotlarning
ajralib chiqishini anglatadi. Sunʼiy intellekt dasturlari yonish
vaqtida ushbu gazlarni hosil qiluvchi
turli qonuniyatlarni
yozib olishi mumkin; keyin esa ifloslanish darajasini
kamaytirish uchun ishlab chiqarish jarayonini oʻzgartirsa
boʻladi.
