237
boshqarishning zamonaviy tizimlari (BBT) butun dunyoda keng tarqalgan 200dan
ortiq turli matnli va grafik ma’lumotlar shakllarini saqlashga va aks ettirishga qodir.
Ular ushbu shakllarning konvertatsiyasini ma’lumotlarning universal formatida,
masalan, PDF yoki HTML kabilarda qo‘llab ushlab turishadi. Formatlarning bu
qadar ko‘pligi hujjat taqdim etilishini dastlabki shaklda va elektron asl nusxa yoki
ketma-et nusxalar sifatida hujjatlarni saqlash uchun
foydalaniladigan universal
formatda amalga oshirishga imkon beradi.
Taxminlar bilan boshqarish. AKT asosidagi boshqaruv tizimi bank
masshtabida ushbu hujjatlarning barcha ehtimolli taxmini qo‘llab quvvatlanmasdan
joriy etilishi mumkin emas, chunki puxta o‘ylab qilingan ichki raqamlash va
umumiy tarmoqdan tashqari har bir taxmin ularni ushbu taxminning tizimda
saqlanovchi boshqalaridan farqlanadigan mohiyatini tushunishga imkon beruvchi,
shuningdek, har bir taxminga alohida atributlar yaratishga
imon beradigan zaruriy
sharhlarga ega bo‘lishi shart, bu vaqtning istalgan daqiqasida barcha tarixni
“hujjatlarni turli taxminlarni yaratuvchi turli foydalanuvchilarning qayta ishlashi”
kuzatishga imkoniyat beradi.
Hujjatlarni
atributlash:
Hujjatni
atributlashda
foydalanuvchi
dasturlashmagan standart grafik vositalari yordamida bir tekis loyihalanish imoniga
ega va hujjatlarni qayta
ishlash biznes-mantig‘ini buzmasdan tizimni
ekspluatatsiyalash davomida atributlar tarkibiga o‘zgartirish iritishga imon bera
oladigan muayyan elektron shaklni to‘ldiradi. Bunday yondashuv hududiy
taqsimlangan, markazlashtirilib boshqariladigan, elektron hujjatlar omborini qurish,
shuningdek, tizimda elektron hujjatlar uchun ombor hajmida istalgan chegaralashni
olib tashlash imkonini beradi•
Taribli va bog‘langan hujjatlarni yaratish imoniyatini ta’minlash. Taribli
hujjatlar o‘zida tuzilishni as ettiradi, har bir qism, o‘z navbatida, unga kirishdagi o‘z
qoidalari va jamoaviy ishlab chiqish hamda hayotiy
bosqichlari bilan mustaqil
hujjat hisoblanadi. Bunday funksiyaviylik jismoniy emas, balki yasama belgilar
bo‘yicha hujjatlarni mantiqiy tanlab olinganiga asoslangan elektron yig‘ma jildni
shakllantirishga imkon beradi. Natijada, bitta va shuningdek real mavjud bo‘lgan
238
birlamchi hujjat - hujjatlarning turli mavzularga bag‘ishlangan turli virtual
podborkasida aks etishi mumkin. Bu hujjatlarga kirish huquqining ko‘proq
moslashgan chegaralanishiga va yig‘ma jild to‘plashda ishtirok etadigan turli bank
bo‘limlarining vakolatlariga yordam beradi. Bundan tashqari, virtual hujjat o‘zicha
turli biznes-jarayonlarda ishtirok etishi va hayotiy bosqichlarga
kirishga shaxsiy
huquqiga ega bo‘lishi mumkin.
To‘liq matnli qidiruv va hujjatlarni tahlil qilish
. Boshqaruvning zamonaviy
tizimi hujjat kontenti bo‘yicha qidirish mexanizmlarini qo‘llab quvvatlashni,
alternativ atributiv qidiruv va to‘liq matnli tahlil qilish (ko‘pincha ichki standart
qidirish tizimini va birlashtiruvchi so‘z hamda ularni mantiqiy bog‘lovchi
operatorlarini qurish ) o‘z ichiga olishi shart. Lingvistik tahlil qilishning eletron
manzil, faylli tizim, SUBD va internet bilan teng hujjatlar ombori bilan
ishlashga,
shuningdek, fanni qidirishning o‘zi oxirigacha shakllantirilmaganda noaniq
bilimlarni chiqarishning yanada nozik mexanizmlarini amalga oshirish imkonini
beruvchi, ixtisoslashtirilgan kasbiy tizimlari mavjud. Bunday tizimlar asosida
so‘rovlarni ona tilida qayta ishlash, matnlarning avtomatik tarzda annotatsiyasini
tuzmoq, farq mezonlarining oldindan belgilanmagan
topshiriqlari sohasi
tushunchasi bo‘yicha farq qiladigan avtomatik tasniflash yotadi.
Hujjatning hayotiy bosqichlarini boshqarish. Hayotiy davr deganda elektron
hujjatning mavjudlik vaqti – uni yaratish yoki import vaqtidan uni eksport qilish
yoki yo‘qotish tushuniladi. Hujjatning bir bosqichdan boshqasiga o‘tishi hujjatni
qaysidir xossasini, masalan, formatini, kirish huquqini,
atribut kartocha shaklini
o‘zgartirish topshirig‘i sharoitida amalga oshiriladi. Hayotiy davr bosqichlarini
ko‘chirish qo‘lda amalga oshirilish bilan birga avtomatik tarzda ham bo‘lishi shart.
Bankning
biznes
jarayonlarini
boshqarish.
Biznes
jarayonlarni
avtomatlashtirish funksional vazifalarni bajarish natijalarini boshqa ish joylariga
yoki turli bo‘linmalarga o‘tkazish uchun boshqarish samaradorligi va ularning
takrorlanuvchanligini ta’minlash uchun sezilarli darajada qisqartirishga imkon
beradi, bu esa natijada ISO 9000 standartlarini korporativ boshqaruv darajasida
qo‘llab-quvvatlaydi.
239
AT asosida boshqaruvning zamonaviy tizimlari o‘z
yadrosida WorkFlow-
texnologiyalar (vazifalar oqimini qo‘llab quvvatlovchi texnologiya
) deb
nomlanuvchi qo‘llab quvvatlovchi amaliy tizimlarni saqlaydi, ular grafik muharrir
yordamida yasama marshrut sxemalarini yaratish va biznes jarayonlarni bir
foydalanuvchidan boshqasiga dasturlarsiz diaologli interfeys orqali o‘tqazish
qoidalarini tayinlash hamda foydalanuvchilar o‘rtasida jarayonlar yuz berishining
grafik yoki rasmiy monitoringini farq, o‘xshashlik, xarajat, shartli o‘tishlar
imkoniyati bilan ta’minlash imonini beradi. Ular istalgan
jarayonni uning hozirgi
holatini tahlil qilish va bir vaqtning o‘zida o‘zgarishlarni hujjatlashtirish va
operatorlarning yangi faoliyatlarini uni amalga oshirish davomida avtomatlashtirish
asosida optimallashtirishga imon beruvchi o‘zgartirishlar kiritish imkonini
ta’minlaydi.
Documentum dasturiy ta’minot asosida elektron hujjatlarni yuritish tizimlari
va EMS asosida hujjatlarni saqlashni ta’minlash ko‘proq mashhur.
