335
sug‘urta mahsulot va xizmatlarini ishlab chiqishlarini taklif etamiz:
«Aqlli uylar» uchun sug‘urta xizmatlari. «Aqlli uylar»ni sug‘urta qilish oddiy
uylarga nisbatan risk kamligi, sug‘urta hodisasi yuz berganda zararlarning kamligi
bilan ajralib turadi. CHunki «Aqlli uylar»da sensorli, kuzatuv va telematika
tizimlaridan foydalanilganligi sababli turli noxush vaziyatlar yuz berishi ehtimoli
bo‘lgan holatlarda yoki yong‘in
berganda, suv toshganda va boshqa holatlarda
tegishli tashkilotlarga xabar yuboriladi. Bu esa o‘z navbatida, moddiy zararlarni
60-70 %gacha kamaytirishga xizmat qiladi. SHu boisdan «Aqlli uylar»ni
sug‘urtalashda sug‘urta mukofoti oddiy uylarnikiga nisbatan kamroq to‘lanishi
lozim.
«Aqlli uylar»ni sug‘urtalashda sug‘urta mukofotlarining kamaytirilishi
zamonaviy innovatsion texnologiyalardan foydalanganligi uchun rag‘batlantiradi
va aholining innovatsion texnologiyalarga mijozlarni qiziqishini yanada uyg‘otadi.
«Aqlli avtomashinalar»ni sug‘urta qilish. Bunda, sug‘urta
kompaniyasi
tomonidan sug‘urtalangan avtomashinaga maxsus sensorli datchiklar o‘rnatiladi va
ushbu datchiklar orqali haydovchining yo‘l harakati qoidalariga qanchalik rioya
etayotganligi aniqlanadi. Agar sug‘urta kompaniyasi va mijoz o‘rtasida o‘zaro
kelishilgan va belgilangan muddatda haydovchi hech qanday sug‘urta hodisasi yuz
beruvchi holatlarga yo‘l qo‘ymasa, unda sug‘urta kompaniyasi tomonidan ushbu
sug‘urtalanuvchiga sug‘urta pulining bir qismi qaytarib beriladi yoki
keyingi sug‘urtalash jarayonlarida sug‘urtalanuvchi
maxsus chegirma
qilish orqali rag‘batlantiriladi.
Tibbiy sug‘urtalash. Innovatsion texnologiyalarni qo‘llash, ya’ni turli insonlar
tomonidan «Aqlli soatlar» taqilishi, uydagi havo harorati va namlikni nazorat
qiluvchi sensorli qurilmalardan foydalanish tibbiy sug‘urta tizimida tubdan
takomillashtirishga olib keladi.
Dronlarni sug‘urtalash. Dronlar uchuvchisiz
va masofadan turib
boshqariluvchi uchish qurilmalari bo‘lib, bugungi kunda iqtisodiyotning barcha
tarmoqlariga jadallik bilan kirib bormoqda. Xususan, mamlakatimizda dronlardan
qishloq xo‘jaligida er maydonlarini o‘rganish va o‘simliklarni dorilash kabi
336
vazifalarni amalga oshirishda foydalanilmoqda. Sug‘urta faoliyatida esa zararlarni
o‘rganish, ayniqsa tabiiy ofatlar yuz berganda insonlar borishi qiyin bo‘lgan
ob’ektlardagi zararlarni o‘rganishda, tasvirga tushirish va tasvirlarni masofadan
turib kompaniyaga uzatishda samarali foydalanib kelinmoqda.
Lekin dronlar
masofadan turib boshqarilganligi bois, turli kiberhujumlarga uchrashi va natijada
drondan begona odamlar g‘arazli maqsadlarini amalga oshirishda foydalanishlari
yoki dron o‘z boshqaruvini yo‘qotishi oqibatida
biror insonning boshi,
avtomashinasi yoki uyiga tushib moddiy zarar etkazishi mumkin. Shu boisdan biz
tadqiqot ishimizda dronlarni turli tashqi hujumlar, ayniqsa kiberhujumlardan
sug‘urtalash, dronlardan foydalanishda uchinchi shaxsga etkazilgan zarardan
sug‘urtalash kabi yangi turdagi sug‘urta mahsulotlari ishlab
chiqishni taklif etdik
(4.4.6-rasm).
