|
A. M. Arifjanov, Q. T. Raximov, A. K. XodjiyevBog'liq bsQD8TUQT2QWfvyB2KIzBGw3PhgQHpjisziAYXfT
1.3- j a d v a l
°Е
50
1.2
1,5
1.8
2
3
4
5
6
7
8
9
10
n
1,39 1,59 1,72 1,79 1,99 2,13 2,24 2,32 2,42 2,49 2,52 2,56
Turli suyuqliklarning qovushoqligi boshlang`ich qovushqoqlik va tempera-
turasiga qarab turlicha o`zgaradi. Ko`pсhilik suyuqliklarning qovushoqligi bosim
ko`tarilishi bilan ortadi. Mineral moylarning qovushoqligi bosimning 0-50 MN/m
2
chegarasida taxminan chiziqli o`zgaradi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:
),
1
(
0
p
k
p
p
(1.18)
bu yerda ν
p
va ν
0
– tegishli bosimda va atmosfera bosimida kinematik
qovushqoqlik koeffitsiyenti, p – qovushqoqlik o`lchangan bosim, MN/m
2
;
p
k
–
eksperimental koeffitsiyent, uning miqdori gidroyuritmalarni hisoblashda yuqorida
aytilgan chegarada 0,03 ga teng deb qabul qilinadi.
1.5. Sirt tarangligi (kapillyarlik)
Suyuqlik sirtidagi molekulalarning o`zaro tortishish kuchi ma'lum bir
kuchlanish holatini vujudga keltiradi. Bu hodisa sirt tarangligi deb ataladi va
kapillyar idishlarda egri mensk vujudga keltiradi. Sirt egriligi botiq, yoki qavariq
shaklda bo`ladi, bu shakl esa idish devori bilan suyuqlik molekulalari orasidagi
o`zaro ta'sir kuchiga bog`liq.
Sirt taranglik kuсhi Laplas formulasi bilan ifodalanadi:
,
1
1
2
1
r
r
P
(1.19)
bu yerda σ – sirt taranglik koeffitsiyenti; r
1
,r
2
– bosh egrilik radiuslari.
O`xshash kapillyar idishlar uchun:
r
P
2
(1.20)
Suyuqliklar sirtining (ko`tarilish va pasayish) balandligi quyidagi formula
bilan hisoblanadi:
mm
d
k
h
,
(1.21)
bu yerda d - idish diametri; k – o`zgarmas kattalik bo`lib, suv uchun +30, spirt
uchun +10, simob uchun -10.
|
| |
