– ADSL (Asymmetric DSL) – asimmetrik RAL; –

33
Simmetrik texnologiyaga HDSL, HDSL2, SDSL, IDSL kiradi.
HDSL va HDSL2 texnologiyalarini mahalliy aloqa opera-
torlari ishlatadilar. SDSL va IDSLni ma’lumotlar uzatish tarmog‘i 
operatorlari qo‘llaydilar.
DSL simmetrik liniyalari biznes sohasida ishlatilish uchun 
to‘g‘ri keladi. Ikki yo‘nalishda ma’lumotlar uzatish tezligi bir 
xil bo‘lishi kerak bo‘lganda, masalan, nutqni uzatish, elektron 
pochta, videokonfereniya, fayllarni uzatish uchun ishlatiladi.
DSLning asimmetrik texnologiyalarini (ADSL, RA DSL, 
G. Lite), asosan, mahalliy aloqa operatorlari ishlatadilar. Ular 
xususiy foydalanuvchiga yuqori tezlikli kirishni berishga qara-
tilgan bo‘ladi. DSL asimmetrik liniyalari tarmoqdan foyda-
lanuvchi tomon ma’lumotlar uzatishning yuqoriroq tezligiga 
ega, bu esa Internet tarmog‘ida ishlash va har xil video takliflar 
uchun juda qulaydir.
1.5. Rid-Solomon kodi orqali xatoliklarni tuzatish
Rid-Solomon kodlari (ingl. Reed-Solomon codes) – ma’lu-
motlar bloklarida xatoliklarni tuzatishga imkon beradigan 
noikkilik davrli (siklli) kodlar hisoblanadi. Kod vektori element-
lari bitlar emas, balki bitlar guruhlari (bloklari) hisoblanadi. 
Baytlar (oktetlar) bilan ishlaydigan Rid-Solomon kodlari juda 
keng tarqalgan. Rid-Solomon kodi BCHX-kodning xususiy holi 
hisoblanadi.
Hozirgi vaqtda kompakt-disklardan ma’lumotlarni qayta 
tiklash tizimlarida, shikastlanishlar bo‘lganida qayta tiklash 
uchun ma’lumotlarning arxivlarini yaratishda keng ishlatiladi.
Rid-Solomon kodi 1960-yilda Linkoln Massachusets texno-
logik instituti xodimlari Irvin Rid va Gustav Solomon tomonidan
ixtiro qilingan.

34
Samarador dekodlash algoritmlari 1969-yilda Elvin Berlekemp 
va Jeyms Messilar (Berlekemp-Messi algoritmi) tomonidan, 
1997-yilda David Mandelbaum (Evklid algoritmini ishlatadigan 
usul) tomonidan taklif etilgan. Rid-Solomon kodi 1982-yilda 
kompakt-disklarni turkum ishlab chiqarishda birinchi marta 
qo‘llanilgan.

Download 8,99 Mb.