|
Abdurahim ortiqov, musaxon isakov industrial iqtisodiyot
|
| bet | 76/123 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,26 Mb. | | #229021 |
Bog'liq Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahim ortiqov, musa0001Misol:
Yuk avtomobili boshlang‘ich qiymati 10 000 000 so‘m
5 yillik foydali xizmat muddatidan so‘ng qoldiq qiymati - 1 000 000.
(Boshlang’ich qiymat - qoldiq qiymat)/ Xizmat muddati = (10 000 000 - 1 000 000)/5 = 1 800 000 so‘m
Amortizatsiya summasi 1 800 000 so‘m
Yillik amortizatsiya me’yori (amortizatsiyalanadigan qiymatdan) - 20foiz
Amortizatsiya qilinadigan summa = Boshlang‘ich qiymat - Qoldiq qiymat
Bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib ravishda amortizatsiyani hisoblash (ishlab chiqarish usuli).
Amortizatsiyani hisoblashning ishlab chiqarish usuli har bir muayyan yildagi asosiy vositalar ob’ektining mahsulotlarini hisobga olishga asoslangan.
Mazkur usul bo‘yicha har yillik amortizatsiya hajmini hisob-kitob qilish uchun butun foydali ishlatish muddatidagi umumiy baholangan mahsulotlar yig‘indisini va mazkur muayyan yildagi mahsulotlarni aniqlash lozim. Mahsulot sifatida ishlab chiqariladigan mahsulot birliklari soni, ishlangan soatlar soni, o‘tib bo‘lingan tonna- kilometrlar soni va boshqalar olinishi mumkin.
Amortizatsiyani hisoblashning ishlab chiqarish usulida yillik amortizatsiya ajratmalari summasi hisobot davridagi mahsulot (ishlar, xizmatlar) hajmining natural ko‘rsatkichidan hamda tugatish qiymatini ayirgan holdagi asosiy vositalar ob’ektining boshlang‘ich (tiklash) qiymatining asosiy vositalar ob’ektini butun foydali ishlatish muddatidagi nazarda tutilayotgan mahsulot (ishlar, xizmatlar) hajmiga nisbatan mutanosibligidan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
Misol. Faraz qilaylik yuk avtomobili butun xizmat muddati davomida 90 000 km masofani bosib o‘tadi. Amortizatsiya xarajatlari quyidagicha hisoblanadi:
(Boshlang‘ich qiymati - Qoldiq qiymati) Bajariladigan ish hajmi = (10 000 000 - 1 000 000)/ 90 000= 100 co‘m/km.
9.1-jadval
Amortizatsiya hisoblashning ishlab chiqarish usuli, (ming so’mda).
|
Boshlang‘ich qiymati
|
Bosib o‘tadigan masofa, km
|
Yillik amortizatsii summasi
|
Jamg‘arilgan amortizatsiya
|
Balans qiymati
|
Sotib olish sanasi
|
10 000
|
-
|
-
|
-
|
10 000
|
1-yil oxirida
|
10 000
|
20 000
|
2 000
|
|
|
| |
