|
Fonologiyada distributiv metodning qo‘llanilishiBog'liq tilshunoslik nazariyasi
Fonologiyada distributiv metodning qo‘llanilishi. Tildagi fonemalar bir qancha tovushlarda
namoyon bo‘ladi. Fonemalar bo‘
ғinlar, so‘zlar, so‘z birikmalari va frazalarning tarkibida
joylashgan. Ular har xil o‘rinlarda va holatlarda uchraydi. Odatda bu holatlar pozitsiya deyiladi.
Fonemalarning har xil aytilish shartlari bo‘yicha taqsimlanishi ularning distributsiyasi deyiladi.
Distributiv tahlil metodi til birliklarining o‘zaro joylashishi, ularning o‘zaro birikish
qonunlarini o‘rganadi. Distributiv tahlil metodi til tizimining fonologik, morfologik va sintaktik
birliklarini o‘rganishda qo‘llaniladi.
Til birliklarining distributsiyasi biror bir birlikning boshqa bir birlik bilan birikish usullari
qaerda, qaysi holda va qanday qo‘llanish doirasi yi
ғindisidan iborat, degan savollarga javob beradi.
Bular distributiv tahlil metodining mohiyatini tashkil etadi.
Bu metod til birliklarining o‘zaro joylashishi, ularning o‘zaro birikish qonunlarini o‘rganadi.
Distributiv tahlil metodi til tizimining fonologik, morfologik va sintaktik birliklarini o‘rganishda
qo‘llaniladi.
Til birliklarining distributsiyasi biror bir birlikning boshqa bir birlik bilan birikish usullari
qaerda, qaysi holda va qanday qo‘llanish doirasi yi
ғindisidan iborat, degan savollarga javob beradi.
Bular distributiv tahlil metodining mohiyatini tashkil etadi.
YAna bir jihatga e`tibor beraylik: bo‘
ғin, urғu va ohang nutqni ifodali qilish uchun
ekspressiv funktsiya bajaradi. Bu funktsiya tilning stilistika bosqichidagi fonostilistika deb
ataluvchi qismida o‘rganiladi. Xususan, unli va undosh tovushlarni cho‘zib aytish, bo‘
ғin orttirish,
intonatsiyaning melodiyasi (ohangi) va ur
ғusini odatdagidan ko‘ra boshqacha aytish xususiyati
fonostilistik belgilardir.
6-ma`ruza: LEKSIKOLOGIYA VA SEMASIOLOGIYA
R e j a :
1. Leksika va leksikologiya haqida umumiy tushuncha.
2. So‘z va uning ta`rifi. Til qurilishida so‘zning o‘rni.
3. So‘zning tovush va ma`no tomonlari. Uning tushuncha bilan aloqasi.
4. Semasiologiya – so‘z va iboralarning ma`nolarini o‘rganuvchi soha.
5. So‘z va uning ma`nosi.
6. So‘z ma`nolari o‘rtasidagi munosabatlar.
7. Omonimlar va ularning turlari.
8. 5.Sinonimlar va ularning tiplari.
9. Antonimlar.
10. Tabu va evfemizmlar.
|
| |
