|
Zaxiralar va xarajatlar guruhi
|
| bet | 66/211 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 13,28 Mb. | | #242509 |
Bog'liq Amaliy auditZaxiralar va xarajatlar guruhi
Savdo va to’plam davriga uzviy bog’liqligi tayyor mahsulotning ayira boshlanganligi (kreditga berilganligi) va harajatlar sotilgan mahsulot qiymatidan kelib chiqqan holda belgilanishida ko’riladi.
Sotib olish to'g'risida Buyurtma. TMZlarni saqlash davri ikkita alohida, lekin bir biri bilan uzviy bog’liq tizim bo’lib, ulardan biri mahsulot oqimi va tegishli harajatlarni qamrab oladi va oltita vazifadan tashkil etadi. Har bir vazifani birin ketin muhokama qilib chiqamiz.
Xom-ashyo va materiallarni sotib olish. Zaxiralarni saqlash davri ishlab chiqarish uchun xom ashyo sotib bilan boshlanadi. Xoh chakana savdo uchun tayyor mahsulotlar, xoh ishlab chiqaruvchi uchun xom ashyo haridi bo’lsin, sotib olish ustidan talabga javob bera oladigan ravishda nazorat qilish kerak. Harid rekvizidi sotish bo’limidan inventar buyurtmasi uchun to’ldirilish lozim bo’lgan so’rov formasi. Bu rekvizidlar davriy xom ashyo hosoboti asosidagi tashabbus yoki mijozning buyurtmasini ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan xom ashyolarni joylashtirish kabi buyurtmalar avtomatlashtirilgan kompyuter dasturiy ta’minoti orqali kerakli xom ashyolar omborhona ishchilari tomonidan qo’llaniladi.
Xom-ashyo va materiallarni saqlash. Bundan tashqari, harid va to’lov davri buyurtma qilingan xom ashyoning sifatini va miqdotini tekshirib olishni ham o’z ichiga oladi. Qabul bo’limi to’lovni amalga oshirishdan oldingi hujjatlarning bir qismi hosoblangan qabul qilish hisobotini tayyorlaydi. Tekshuruvdan so’ng, ashyolar omborxonaga jo’natiladi va qabul qilingan hujjatlar nusxasi yoki olingan tovarlar hujjati elektron xabar sifatiga, odatda harid kilishga, omborxonalarga va to’lov raqamlariga jo’natiladi. Nazorat va javobgarlik barcha o’tkazmalar uchun zarurdir.
Mahsulotlarni qayta ishlash. Qabul qilingandan so’ng, ashyolar bir omborda saqlanadi. Boshqa idoraga mahsulot uchun ashyo kerak bo’lganda, xodimlar ma’qullangan ashyolarning rekviziti (talabnomasi), ish tartibi, yoki zarur bo’lgan ashyolarning turi va miqdori ko’rsatilgan elektron xabarnomani yoki shunga o’xshash hujjatlarni taqdim etadi. Bu talab hujjati inventarizasiya master- faylini doimiy ravishda yangilanilishida qo’llaniladi va ish jarayonidagi husobotda xom-ashyolarning o’tkazish jarayonini yozib boriladi. Bu yangilanishlar tashkilotda bilashtirilgan inventarizasiya boshqaruvi va buxgalteriya dasturlari tizimlari bilan avtomatic ravishda sodir bo’ladi.
Zaxiralarni qayta ishlovi turli tashkilotlarda turlicha. Korxonalar ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlar va ularning miqdorini belgilagan holda, mijozlar tomonidan berilgan muayyan buyurtmalar, savdo bashorati, tayyor mahsulotlarni inventarizasiya bosqichi va ishlab chiqarish iqtisodiy faoliyatlari asosida mahsulot beradilar. Alohida ishlab chiqarishni nazorat qilish bo'limi ko'p hollarda ishlab chiqarish turi va miqdori aniqlash uchun mas'uldir.
Subyektlar ishlab chiqarish faoliyatlarini amalga oshirish uchun ma'lum miqdorda tovar-moddiy zaxiralariga ega bo`lishi kerak. Tovar-moddiy zaxiralari xojalik yurituvchi subyektlarning ishlab chiqarish faoliyatini normal davom etishini ta'minlaydi. Ularning tarkibiga materiallar, xomashyo, ehtiyot qismlar va
h.k lar kiradi.
TMZlarni saqlash davri bilan bog’liq hujjatlar va qaydlar, shuningdek ish faoliyati vazifalari bilan tanishsiz. Endilikda nazorat davriga e’tiboringizni qaratamiz. Inventarizasiya va saqlash davri nazorati (ayditi)ning asosiy maqsadi tayyor mahsulotlar inventarizasiyasi, sotilgan mahsulotlar qiymati, ish jarayoni, hamda xom-ashyolarning adilona hisobotini taqdim etuvchi moliyaviy jadvallarni bilan ta’minlash. Inventarizasiya va saqlash davri besh qismga bo’linadi:
Yuqorida ko’rsatilgan harajatlarni, ishchi kuchini va xom-ashyolarni hisobga olish;
Aktivlarini va xarajatlarini ichki harakati;
Mahsulotlarni jo’natish va daromad hamda xarajatlarni qaydlari;
Zaxiralarni nazorat qilish;
Narxlash va mol-mulkni xatlash;
Nazoratning bu qismi birinch uchta punktni ya’ni buyurtmalarni qabul qilish, xom-ashyolar haridi va ularni saqlashni o’z ichiga oladi.
Nazoratchi (auditor) yuqorida ko’rsatilgan uch vazifani ichki nazoratdan o’tkazadi, so’ng sotib olish va to’lov davrida hamda haq to’lovi va hodimlar davrida bitmlarning mustaqil ravishda tekshiruvini amalga oshiradi. Nazoratchi bu tekshiruvlar asosida ishlab chiqarish harajatlarining faoliyatining samaradorligi, xom-ashyolar haridi nazorati, hamda harid bitimlarining to’gri tuzilganligidan qoniqishi kerak. Ishchi kuchi ishlab chiqarilgan mahsulotning muhim qismi bo’lsa, nazoratch haq to’lash va xodimlar davriga tegishli harajatlarni bexgalterik tekshiruvini o’tkazishi lozim.
jadval
|
| |
