Ishlab chiqarish xarajatlari, davr xarajatlari va moliyaviy natijalar

Ko`rsatkichlar nomi	Schyotlar raqami	Moliyaviy hisobot shakllaridagi ko`rsatkichlar
		1- shakl	2- shakl	4- shakl
		Satr raqami	Satr raqami	Satr raqami
1	2	3	4	5
Tugallanmagan ishlab chiqarish	2000, 2100, 2300, 2700	160
Kelgusi davr xarajatlari	3100	190
Kelgusi davr xarajatlari va to`lovlari uchun zaxiralar	8900	470
Mahsulot (ish, xizmat) larni sotishdan sof tushum			010
Sotilgan mahsulot (ish, xizmat) larning tannarxi			020
Mahsulot (ish, xizmat) lar sotishning yalpi foydasi			030
Davr xarajatlari			040
Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari			090
Asosiy faoliyatning foydasi (zarari) (satr. 030-040+090)			100
Umumxojalik faoliyatining foydasi (zarari) (satr. 100+110-170)			220
Favqulotdagi foyda va zararlar			230
Hisobot davrining sof foydasi (zarari) (satr. 240-250-260)			270
Mahsulot (tovar, ish va xizmat) larni sotishdan kelib tushgan pul mablag`lari				010

“MAHSULOT (ISH, XIZMAT)LAR ISHLAB CHIQARISH, TANNARX HISOBLASH VA SOTISH BILAN BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING USLUBIY MUAMMOLARI” MAVZUSI BO’YICHA TAQDIMOT

1. 
   Auditni tashkil etish va o’tkazish tartibi.
   

2. 
   Auditni ma’lumot manbalari.
   

3. 
   Mahsulot tannarxiga kiritiladigan xarajatlar tarkibini tekshirish.
   

4. 
   Davr xarajatlari auditi.
   

Auditning maqsadi

• 
  Mijoz oldindan tanishish jarayonida auditor quydagilarni baholaydi:
  

1. 
   Mijozning moliyaviy barqarorligi;
   
2. 
   Iqtisodiy muhitda mijozning mavqie;
   
3. 
   Agar mijoz oldingi auditordan ma’lumot olishga ruxsat bermasa yoki oldingi auditor ma’lumot berishdan bosh tortsa, mijozning oldingi auditor firmasi bilan munosabati.
   

Mahsulot (ish, xizmat)lar ishlab chiqarish va tannarx hisoblash bilan bog’liq muomalalar auditining rejasi
Tekshirilayotgan tashkilot: “MEDEXSERVIS – DELTA” Audit davri: 01.03.-25.03.2012y Kishi-soatlar soni: 4 Auditor guruhi rahbari: Shayimqulov Sh Auditor guruhi tarkibi: Shodmonov J., Jahongirov O
Rejalashtirayotgan auditorlik xatari – 2% Rejalashtirayotgan jiddiylik darajasi – 5%
№	Rejalashtirayotgan ish turlari	O’tkazish davri	Bajaruvchi	Izohlar
1	Mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxini shakllanti-	10.03.-	Shodmonov J
	rishda xom ashyolar sarfini to’g’ri tashkil	12.03.2012
	qilinganmi
2	Hisob registrlari moliyaviy hisob ko’rsatkichlari	12.03-	Jahongirov O
	bilan mosligi	14.03.2012

Имзолар Аудитор ташкилоти раҳбари

№	Amallar ro’yxati	Ma’lumotlar manbalari
1	2	3
1	Tayyor mahsulotni ishlab chiqarish va sotish bo’yicha hisob registrlari ma’lumotlarini tekshirish va ularni Bosh kitob schyotlari ma’lumotlari bilan solishtirish	Qaydnomalar, jurnal-1 orderlar, mashinogrammalar. Bosh kitob
2	Tayyor mahsulotning ombordagi harakatini tanlab olib tekshirish	Tayyor mahsulotni omborda hisobga olish bo’yicha varaqalar
3	Jo’natish hujjatlari to’g’ri ras- miylashtirilganligi va hisobga olinganligini tanlab olib tekshirish	Schyot-fakturalar, yukxatlar, sotish bo’yicha daftarlar, mashinogrammalar
4	Jo’natish hujjatlarida qayd etilgan narxlar preyskurantdagi narxlarga muvofiq ekanligini tanlab olib tekshirish	Schyot-fakturalar, yukxatlar, preyskurant
5	Xaridorlar qarzlari hisob regystrlarida va Bosh kitobda to’g’ri aks ettirilganligini tanlab olib tekshirish	Hisob-kitoblar bo’yicha solishtirish dalolatno-malari, mashinogrammalar. Bosh kitob

6	Sotilgan mahsulotning tannarxi o’z vaktida va to’liq hisobdan chiqarilganligini tekshirish	Jo’natilgan (sotilgan) mahsulotning amaldagi tannarxini hisoblash
7	Mahsulotni ishlab chiqarish va sotish hisobi, sotishdan va tannarxni hisobdan chiqarishdan tushum bo’yicha schyotlar to’g’ri korrespondentsiyalanganligini tekshirish.	Hisob siyosati, qaydnomalar jurnal – orderlar, mashinogrammalar. Bosh kitob

Avvalambor, auditor korxonada xarajatlar guruhini iqtisodiy mazmuniga ko’ra mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxnig tarkibini tashkil etuvchi quyidagi elementlarga bo’linishini aniqlashi kerak
1	Ishlab chiqarish moddiy xarajatlari (qaytariladigan chiqindilar qiymati chegirilib tashlangan holda)
2	Ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan mehnat haqi xarjatlari
3	Ishlab chiqarishga taalluqli ijtimoiy sug’urta ajratmalari
4	Ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan asosiy vositalar va nomoddiy. aktivlar eskirishi
5	Ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo’lgan boshqa xarajatlar

“MAHSULOT (ISH, XIZMAT)LAR ISHLAB CHIQARISH, TANNARX HISOBLASH VA SOTISH BILAN BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING USLUBIY MUAMMOLARI” MAVZUSI BO’YICHA GLOSSARIY

ATAMANING O’ZBEK TILIDA NOMLANISHI	ATAMANING INGLIZ TILIDA NOMLANISHI	ATAMANING RUS TILIDA NOMLANISHI	ATAMANING MA’NOSI
Uzoq muddatli majdburiyatlar	long term duties	Дolgosrochnie obyazatelstva	Uzoq muddatli majdburiyatlar – uzoq muddatli majburiyatlar korxonaning bir yildan ortiq (12 oydan ko’p bo’lgan) bo’lgan muddatda to’lanishi lozim bo’lgan qarzidir. Uzoq muddatli majburiyatlar o’z ichiga obligatsiyalar va ipoteka qarzlarini oladi. Uzoq muddatli majburiyatlarning murakkabroq turi ta’minlangan ipoteka obligatsiyasi, qaytarib sotib olish huquqi, moliyaviy fyucherslar, derivativlar, optsion va rejalashtirilmagan boshqa moliyaviy instrumentlardir.
Favqulodda zararlar	Extraordinary losses	Чrezvichaynie ubitki	Favqulodda zararlar – bu xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning odatdagi faoliyatidan chetga chiquvchi hodisalar yoki muomalalar natijasida vujudga keladigan va ro’y berishi kutilmagan odatdan tashqari xarajatlardir.
Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar	Income from financial activity	Дoxodi ot finansovoy deyatelnosti	Tekshirilayotgan mijoz-korxonaning olingan royaltilar va kapital transferti, O’zbekiston Respublikasi hududida va uning tashqarisida boshqa xo’jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyatida ulush qo’shgan holda qatnashishdan olingan daromad, aktsiyalar bo’yicha dividendlar va obligatsiyalar hamda xo’jalik yurituvchi sub’ektga tegishli qimmatli qog’ozlar bo’yicha daromadlari, mulkni uzoq muddatli ijaraga berishdan olingan daromadlar (lizing to’lovini olish)i, valyuta schyotlari, shuningdek chet el valyutalaridagi muomalalar bo’yicha ijobiy kurs tafovutlari, sarflangan (qimmatli qog’ozlarga, sho’’ba korxonalarga va hokazolarga) mablag’larni qayta baholashdan olingan daromadlari va moliyaviy faoliyatdan olingan boshqa daromadlarining jami yig’indisi tushuniladi
Favqulodda foyda	Extraordinary gain	Чrezvichaynie pribil	Tekshirilayotgan mijoz-korxonaning favqulodda foyda moddalari – bu ko’zda tutilmagan, tasodifiy tusga ega bo’lgan hodisa yoki xo’jalik yurituvchisub’ektning odatdagi faoliyat doirasidan

			chetga chiqadigan tusdagi muomalalar natijasida paydo bo’ladigan va olinishi kutilmagan foydasidir.
Moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlar	Financial operating expenses	Фinansovie rasxodi	Tekshirilayotgan mijoz-korxonaning moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlari deganda O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki tomonidan belgilangan hisob stavkalari darajasida va ulardan ortiqcha olingan qisqa muddatli hamda uzoq muddatli kreditlar bo’yicha, shu jumladan to’lov muddati o’tgan va uzaytirilgan ssudalar bo’ycha to’lovlar, mulkni uzoq muddatli ijaraga olish (lizing) bo’yicha foizlarni to’lash xarajatlari, chet el valyutasi bilan muomalalarga doir salbiy kurs tafovutlari bo’yicha zararlar, sarflangan (qimmatli qog’ozlarga, sho’’ba korxonalarga va hokazolarga) mablag’larni qayta baholashdan ko’rilgan zararlar, o’z qimmatli qog’ozlarini chiqarish va tarqatish bilan bog’liq xarajatlarining jami yig’indisi tushuniladi
Nazorat amallari	Control activities	Кontrolnie deystviya	Nazorat amallari - korxona xodimlari tomonidan bajariladigan maxsus tekshiruvlar.
Nazorat muhiti	Control environment	Кontrol okrujayushchey obstanovki	Nazorat muhiti - korxonada ichki nazorat uchun qulay bo’lgan o’zaro xizmat munosabatlarini aniqlaydigan belgilar yig’indisidir;
Riskni baholash	Risk assessment	Оtsenka riska	Riskni baholash — Tadbirkorlik sub’ekti va uning faoliyati muhitini, jumladan, ichki nazoratini tushunish, firibgarlik yoki xato sababli muhim buzib ko’rsatish riskini moliyaviy hisobot va taqdimnomalar darajalarida aniqlash va baholash uchun bajariladigan audit tartib- taomillardir.
Auditorlik riski	Audit risk	Аuditorskiy risk	Auditorlik riski – bu auditorlik tekshiruvi natijalari bo’yicha auditorlar tomonidan sub’ektiv aniqla-nadigan, moliyaviy hisobotda, uning ishonchliligi tasdiq- langanidan so’ng xatolar mavjudligini tan olish yoki moliyaviy hisobotda bunday kamchiliklar haqiqatan ham yo’q bo’lgan- da, unda kamchiliklar mavjud deb tan olinish ehtimolidir.
Nazorat riski	Control risk	Кonrolniy risk	Nazorat riski – bu korxonaning mavjudva muntazam qo’llanilib kelinayotgan buxgalterlik hisobi tizimi va ichki nazorat tizimi vositalari alohida-alohida yoki birgalikda jiddiy ahamiyat-ga ega bo’lgan

kamchiliklarni o’z vaqtida aniqlay olmaslik va tuzata olmaslik (yoki bunday kamchiliklar vujudga kelishining oldini olish) ehtimolining auditor tomonidansub’ektiv tarzda aniqlangan ko’rsatkichdir.

6. 
   
   
   Download 13,28 Mb.