|
Boshqa ionlarni lipoliz jarayoniga ta’siri
|
| bet | 54/74 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 4,64 Mb. | | #230250 |
Bog'liq Amaliy mashg’ulot materiallari mashg‘ulot№1 Mavzu Farmatsevtik Boshqa ionlarni lipoliz jarayoniga ta’siri
Fe3+, Cu2+, Hg2+, Mg2+, Co2+ionlari lipaza ingibitorlari hisoblanadi. Bu ionlar reaksion muhitga qo’shilganda lipaza fermentining faolligi 70% gacha pasayib ketadi. Ammo, glitserin, gistidin va boshqa aminokislotalar, bu ionlar ta’sirida sodir bo’lgan inaktivatsiya (faolsizlanish)jarayonini dastlabki ko’rsatkichdan 80% gacha tiklanishiga olib keladi.
Safro kislotalarini lipoliz jarayoniga ta’siri.
Safro kislotalari yog‘larni parchalanish reaksiyasini tezlashtirishi ma’lum. In vivo sharoitda safro kislotalari yog‘larni parchalanishi bilan bog‘liq bo’lgan juda muhim fiziologik vazifani bajaradilar. Ma’lumki, bunday sharoitda, mitsella tarkibidagi yog‘lar safro kislotalarining tuzlari, yog‘ kislotalari va monoglitseridlardan iborat bo’ladi. In vivo sharoitda, safro kislotalarini kalsiy ionlari va albumin bilan almashtirish mumkin.
Faqat past konsentratsiyada safrokislotalari lipoliz j arayonini aktivatorlari sifatida ham ta’sir ko’rsataoladi.
Lipaza faolligini aniqlash usullari
Hozirgi vaqtda lipaza fermenti faolligini aniqlash uchun xilma xil metodlar taklif qilingan bo’lib, ularni ba’zilari ferment faolligini vaqt birligida, ba’zilari esa,uzluksiz sharoitda izohlab berishga asoslangan.
Lipaza faolligini aniqlash usularini quyidagicha tasniflash mumkin:
titrometriya;
spektroskopiya (fotometriya, fluorimetriya, infraqizilspektroskopiya);
xromotografiya;
radioaktivanaliz;
sirttarangliginio’lchash;
turbidimetriya;
konduktometriya;
immunoanaliz;
mikroskopiya;
fermentativanaliz.
Quyidagi jadvalda lipaza fermenti faolligini aniqlashda eng ko’p ishlatiladigan usullar keltirilgan.
Jadval №5.
Usul
|
Mohiyati
|
Afzalligi
|
Kamchiligi
|
pH-stat
|
Lipoliz jarayonida hosil bo’lgan kislotalarni potensiometrik aniqlash
|
Boshlang‘ich tezlikni aniqlash uchun uzluksiz kinetikusul
|
Kataliz uchun zarur bo’lgan emulgatorlarni va kalsiy ionlarini suvli emulsiyaga kiritilishi o’lchash aniqligini pasaytiradi
|
Qaytatitrlash
|
Ajralib chiqqan yog‘ kislotalarini ma’lum vaqtdan keyin aniqlash
|
Bajarilishi oson bo’lgan usul
|
Reaksiya kinetikasini to’xtovsiz aniqlashga yo’l qo’ymaydi
|
Kolorimetriya
|
Xromogen mahsu-lotlarni ajralib chiqishi;
Lipoliz natijasida hosil bo’lgan yog‘ kislotalarini xronogen bo’yoqlar bilan kompleks hosil qilishi
|
Boshlang‘ich tezlikni aniqlash
Tabiiy cubstrat-lardan foydalanish;
pHstat va titrlash usullariga nisbatan sezgir
|
Uzoq davom etadigan qiyin reaksiyadan so’ng mahsulotlarni ajratib olish
|
Fluorimetriya
|
Fluorogenmah-sulotlar,sintetikefirlarvatri-glitseridlarni ajralib chiqishi
|
Kinetikani uzluksiz o’lchab borish;
Yuqori darajada sezgirlik
|
Jihozlarni va reaktivlarni qimmatligi
|
Suv/havo chegarasida lipidli plyonkalarni ishlatish
|
Substrat bilan to’xtovsiz to’ldirib turiladigan sharoitda va sirtga doimiy bosimda substrat monoqavatini (monosloy)
pachalanishi
|
Emulgator ishlatmasdan, kinetik o’lchashlarni olib borish mumkinligi;
Sirt sifatini nazorat qilib turilishi
|
Jihozlarni qimmatligi
Jarayonni murakkabligi va mehnatni ko’p talab qilishi
|
Bu usullarning barchasini tahlil qilinadigan o’lchamlar doirasida uch asosiy guruhga bo’lish ham mumkin. Reaksion sistemada fizikaviy holatni o’zgarishini o’lchovchi usullar:
ajralib chiqadigan spirtlarni o’lchash
ajralib chiqadigan sof yog‘ kislotalarini o’lchash metodlari
Valde va Luizlar taklif qilgan IK-spektroskopiya usuli triglitseridlar va o’simlik yog‘larini fermentativ gidrolizi natijasida hosil bo’ladigan yog‘ kislotalari efirlari va sof holdagi yog‘ kislotalarini spektrlari farqini aniqlashga asoslangan. Ushbu moddalarni molyar koeffitsienti ekstensiyasini Ber qonuni asosida baholash mumkin.
Eng keng tarqalgan usullardan biri pH-stat usuli hisoblanadi. Bu usul lipoliz natijasida hosil bo’ladigan yog‘ kislotalarini NaOH eritmasi yordamida pH ni doimiy ko’rsatkichda ushlab turishga asoslangan.Bu usulni kamchiligi-sezgirligi past. Kalorimetrik usullar, titrlash usuliga nisbatan juda katta sezgirlikka ega.
|
| |
