19
2-jadval
Nazorat va tajriba guruhlarining tajriba yakunidagi umumiy o‘rtacha
ko‘rsatkichlari
Guruhlar
O‘quvchilar
soni
Tajriba va nazorat guruhlari
o‘quvchilarning olgan baholari
yuqori
o‘rta
quyi
Tajriba
guruhi
316
119
141
56
Nazorat
guruhi
324
64
130
130
Mazkur 2-jadvalda keltirilgan sonli qiymatlarni o‘zlashtirish diagrammasi
quydagi ko‘rinishni oldi. (4-rasm):
5-rasm. Tajriba va nazorat guruhidagi baholash natijalari diagrammasi.
Shunday qilib, olingan ko‘rsatkich birdan kattaligini ya’ni, K
o‘sk
- o‘qitish
samaradorligi ko‘rsatkichini (K
o‘sk
=1,13>1) ko‘rish mumkin. Bundan tajriba
guruhlari ko‘rsatkichlari nazorat guruhlari ko‘rsatgichidan yuqori ekanligi ma’lum
bo‘ldi.
Xulosa qilib aytish mumkinki, tajriba-sinov natijalaridan tahlil qilish asosida 7-
sinf tajriba guruhining ko‘rsatkichlari nazorat guruhining ko‘rsatkichlariga nisbatan
13% ga oshganligini isbotlandi.
XULOSA
1. Umumta’lim maktablarida 7-sinf “Zoologiya”
darsligi asosida virtual
laboratoriyalar yaratish va o‘quv jarayoniga joriy etish texnologiyalari borasidagi
ilmiy maqolalar tahlil qilindi va aniqlashtirildi.
20
2. Umumta’lim maktablarida 7-sinf “Zoologiya” darsligi bo‘yicha laboratoriya
mashg‘ulotlarini mazmuni ichki va tashqi xossalarini ochib berish maqsadida
yaratilgan virtual laboratoriyalarning nazariy va amaliy jihatlariga o‘quvchilarning
mustaqil
faoliyatida
refleksiv
munosabatda
ustivorlik
berish
asosida
aniqlashtirilganligi asoslangan.
3. Umumta’lim maktablarida 7-sinf “Zoologiya” darsligi bo‘yicha
yaratilgan
virtual laboratoriyalarni veb ilova dasturi yordamida motivatsion (refleksiya,
rivojlantirilgan o‘qitish, antiegalitarizm, dalton-plan) texnologiyalarga integrativ
muhitda ustivorlik berish asosida o‘qitish metodikasi takomillashtirilganligi
bo‘yicha nazariy va amaliy ishlar amalga oshirilgan.
4. Umumta’lim maktablarida 7-sinf “Zoologiya”
darsligiga doir yaratilgan
virtual laboratoriyalardan foydalanib laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkil etishning
kasbga yo‘naltirilgan metodikasi o‘quvchilarda tajribani tushunish, ma’lumotlarni
qiyoslash ko‘nikmalarini rivojlantiruvchi vizual tarkibli topshiriqlarni adaptiv
o‘qitish jarayonida differensial qo‘llash asosida takomillashtirilganligi asoslangan.
5. Umumta’lim maktablarida o‘quvchilarning bilim
va malakalarini virtual
laboratoriyalar asosida shakllantirishning didaktik ta’minoti 7-sinf “Zoologiya”
darsligi mavzulari bo‘yicha ishlab chiqilgan nazorat topshiriqlarini fanlar
integratsiyasiga asoslangan didaktik jarayonga individual ta’sirda singdirish asosida
takomillashtirilganligi borasida amaliy ishlar bajarilgan.
6. Virtual laboratoriyalarni o‘quv jarayoniga tadbiq qilish imkoniyatlari
kengaygan va o‘quvchilarda motivatsion-qiziqish rivojlantirilgan.
7. KIM asosida 7-sinf “Zoologiya” darsligi misolida
virtual laboratoriyalar
yaratish va o‘quv jarayoniga joriy etishning shakl, vosita va metodlardan foydalanib
o‘tkazilgan tajriba sinov jarayonida Samarqand, Jizzax va Qashqadaryo
viloyatlarining umumta’lim maktablaridan 640 ta respondent jalb qilindi.
Ilmiy – tadqiqotda olingan natijalar asosida quydagi tavsiyalar ishlab chiqildi.
1. Virtual laboratoriyalar vositasida yaratilgan o‘quv
materiallaridan boshqa
yo‘nalishdagi fanlardan namuna sifatida tajriba-sinov ishlarini amalga oshirishda
foydalanish mumkin.
2. Umumta’lim maktablarida 7-sinf “Zoologiya” darsligi asosida virtual
laboratoriyalarni kompyuter imitatsion modellar (KIM)
yordamida yaratishning
mazmuni ishlab chiqilgan va aniqlashtirilgan takliflardan zoologiya fanidan
yaratilgan virtual laboratoriyalardan foydalanishning nazariy va amaliy jihatlari
boshqa fanlarda ham foydalanish mumkin.
3.Virtual laboratoriyalardan asosidagi o‘quv materiallaridan foydalanib o‘qitish
texnologiyalarini takomillashtirish bosqichlarining nazariy jihatlari asosida o‘quv
jarayonini takomillashtirish mumkinligi tavsiya etildi.
