|
Kurs ishi mavzusining maqsadi
|
| bet | 2/6 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 142,5 Kb. | | #234083 |
Bog'liq UINSTON CHERCHILL tahrirlangan oxirgiKurs ishi mavzusining maqsadi. Yosh mutaxassislarga Uinston Cherchilning hayoti hamda urush yillaridagi faoliyat haqidagi ma'lumotlarni berish va ularda bilim, ko'nikmalarni shakllantirish.
Kurs ishi mavzusining vazifalari. - Uinston Cherchillning hayoti va faoliyati doir ma'lumotlar tahlili bilan tanishish;
- Uinston Cherchillning Ikkinchi jahon urushi davridagi faoliyatini o'rganish;
- Ikkinchi jahon urushidan keyin Cherchillning faoliyatidagi yuksalishlarni o'rganish.
Kurs ishi mavzusining predmeti. Uinston Cherchillning hayoti hamda ish faoliyatini o'rganishda kerak bo'ladiga barcha yordamchi vositalar predmet sifatida.
Kurs ishining tarkibi. Kirish, uchta paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati bilan 32 sahifadan iborat.
ASOSIY QISM
1.Uinston Cherchillning hayoti
Shu yilning 22-dekabr kuni Toshkent shahridagi Simpoziumlar saroyida Prezident Shavkat Mirziyoyev rahbarligida videoselektor yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Yig‘ilishda bir yillik faoliyati bo‘yicha xalqqa hisob bergan davlat rahbari 2017-yilda amalga oshirilgan asosiy ishlar yakuni va O‘zbekiston Respublikasini 2018-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan murojaatnomasini o‘qib eshittirdi.
O‘zbekiston rahbari o‘z murojaatnomasida britaniyalik taniqli siyosatchi Uinston Cherchillni yodga olgan edi: «Cherchillni ko‘proq o‘qigan odam kam bo‘lmaydi, u hayotimizga mos gaplarni aytgan. Men sizlarga uning tadbirkorlar haqida jaydari tilda aytgan gapini misol keltirmoqchiman: «Ba’zilar tadbirkor deganda sog‘in sigirni, ba’zilar og‘ir aravani tortayotgan mehnatkash otni tushunadi». Cherchill bekorga aytmagan bu gaplarni. Yakka hokimlikka hech kimning haqqi yo‘q»1.
Shavkat Mirziyoyev tomonidan maqtalgan Uinston Cherchilni dunyoga mashhur qilgan narsalardan biri 1946-yil 5-martdagi nutqidir. AQShning Missuri shtatidagi Fulton shahrida joylashgan Vestminster kollejida so‘zlagan mazkur nutq butun dunyoda sovuq urushning boshlanishiga turtki bo‘lgan.
Ser Uinston Cherchill (1874-yil 30-noyabrda tugʻilgan, Blenxaym saroyi, Oksfordshir, Eng. — 1965-yil 24-yanvar, London vafot etgan)2, ingliz davlat arbobi va yozuvchi. Lord Randolf Cherchill va amerikalik Jenni Jeromning o'g'li, u baxtsiz bolalikni o'tkazgan va umidsiz talaba edi. 1895 yilda 4-gussarlarga qo'shilgandan so'ng, u xizmatni ham askar, ham jurnalist sifatida ko'rdi va uning Hindiston va Janubiy Afrikadan jo'natilgan jo'natmalari ko'pchilikning e'tiborini tortdi. Harbiy qahramon sifatidagi shon-shuhrat unga 1900-yilda Jamoatlar palatasiga saylovda g’alaba qozonishiga yordam berdi. U tezda shuhrat qozondi va vazirlar mahkamasida bir qancha lavozimlarda ishladi, jumladan, Birinchi jahon urushida va undan keyingi yillarda Admiraltyning birinchi lord (1911–15) o'n yil davomida u noto'g'ri hukm qilish uchun obro'ga ega bo'ldi. Ikkinchi jahon urushidan oldingi yillarda uning Adolf Gitler Germaniyasi tahdidi haqidagi ogohlantirishlari bir necha bor e'tiborga olinmagan. Urush boshlanganda, u o'zining eski lavozimiga Admiralty boshlig'i etib tayinlandi. Nevill Chemberlen iste'foga chiqqanidan keyin Cherchill bosh vazir sifatida koalitsion hukumatga rahbarlik qildi (1940—45). U o'zini va xalqini g'alabaga erishgunga qadar keng qamrovli urushga bag'ishladi va o'zining ajoyib so'zligi, kuch-g'ayrati va mag'lubiyatsiz matonati bilan uni vatandoshlariga, ayniqsa Britaniya jangida ilhomlantirdi. Franklin Ruzvelt va Iosif Stalin bilan Atlantika Xartiyasi va Qohira, Kasablanka va Tehron konferentsiyalarida Ittifoqchilar strategiyasini shakllantirdi. U g'alaba me'mori bo'lsa-da, uning hukumati 1945 yilgi saylovlarda mag'lubiyatga uchradi. Urushdan keyin u G'arbni Sovet Ittifoqining ekspansionistik tahdidi haqida ogohlantirdi. U 1951 yilda Konservativ partiyani yana hokimiyatga boshqargan va 1955 yilgacha sog'lig'i yomonlashgani uchun iste'foga chiqishga majbur bo'lgunga qadar bosh vazir bo'lgan. Oʻzining koʻplab asarlari, uchun 1953 yilda adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti bilan taqdirlangan; keyingi asarlari orasida bor. 1953 yilda ritsar unvoni berilgan; keyinchalik u tengdoshning taklifini rad etdi. U 1963 yilda AQShning faxriy fuqarosi unvoniga sazovor bo'ldi. U umrining so'nggi yillarida XX asr titanlaridan biri sifatida qahramonlik maqomiga erishdi.3
Buyuk Britaniyaning davlat arbobi, Ikkinchi Jahon urushi paytida Buyuk Britaniyaning bosh vaziri sifatida tanilgan. Har xil vaqtlarda askar, jurnalist, muallif va siyosatchi Cherchill Britaniya va jahon tarixidagi eng muhim rahbarlardan biri hisoblanadi. Britaniya koloniyalariga mustaqillik berish va ba'zida siyosiy partiyalarni kariyerasini o'zgartirish uchun o'zgartirgan o'zini o'zi targ'ib qiluvchi sifatida qaraladigan ba'zi masalalarda reaktsion deb hisoblangan, uning urush davridagi rahbarligi unga obro'li maqomni bergan. Uning tinchlik davridagi ba'zi qarorlari, masalan, 1924 yilda "Oltin standart" ni qayta tiklash, Birinchi jahon urushi paytida Dardanel bo'g'oziga qo'shin kiritish haqidagi qarori halokatli edi. Biroq, 1940 yil davomida, Buyuk Britaniyaning o'zi erkin dunyoda Gitlerning fashistlar Germaniyasiga qarshi chiqqanida, uning hayajonli nutqlari butun xalqni eng qorong'u vaqtda ilhomlantirdi, ilhomlantirdi va ko'tardi.
Cherchill o'zini zulmga qarshi demokratiya kurashchisi sifatida ko'rdi va o'z o'rni va taqdirini chuqur bilardi. Darhaqiqat, u Xudo uni er yuziga nasroniy tsivilizatsiyasi va insoniyat taraqqiyotini himoya qilish uchun qahramonlik ishlarini bajarish uchun qo'yganiga ishongan. Tarixni tasodifiy tushunish Cherchillning o'zini o'zi anglashiga mos keladi. Bugungi kunda ba'zi odamlar tomonidan eskirib qolgan, hatto reaktsioner deb hisoblangan, u haqiqatan ham vizyoner edi, uning orzusi ingliz tilida so'zlashuvchi xalqlar ittifoqidan boshlanib, so'ngra barcha madaniyatlarni o'z ichiga oladigan birlashgan dunyo haqida edi. Yoshligida, u 1972 yilgi filmda ko'rinib turganidek, otliq ofitser sifatida ajoyib figurani kesib tashlagan Yosh Uinston (rejissyor Richard Attenboro), lekin uning tasvirlari eng ko'p esda qoladigan, o'ta og'ir vaznli, qat'iyatli, hattoki qo'pol davlat arbobi, u o'ng tomonda tasvirlangan.
Oksfordshir, Vudstok yaqinidagi Blenxaym saroyida tug'ilgan. Uinston Cherchill Marlboroning birinchi gersogi Cherchilllar oilasining birinchi taniqli a'zosi Jon Cherchillning avlodidir. Uinstonning siyosatchi otasi Lord Rendolf Cherchill Marlboroning 7-gersogi Jon Spenser-Cherchillning uchinchi o'g'li edi. Cherchillning qonuniy familiyasi Spenser-Cherchill edi, lekin uning otasi lord Rendolf Cherchildan boshlab, uning oilasi har doim jamoat hayotida Cherchill ismini ishlatgan. Uinstonning onasi amerikalik millioner Leonard Jeromning qizi Ledi Randolf Cherchill (qizi Jenni Jerom) edi. Hech bir ota -ona yosh Uinstonga unchalik mehr yoki muhabbat ko'rsatmagan, lekin u otasini juda yaxshi ko'rgan, shuningdek, taniqli, ammo qisqa martaba tufayli siyosatga ta'sir o'tkazgan.
Cherchill bolaligining ko'p qismini maktab-internatlarda o'tkazdi, shu jumladan Buyuk Britaniyadagi eng nufuzli xususiy maktablardan biri bo'lgan Xarrou maktabidagi direktor uyi. U kirish imtihonini mashhur tarzda o'tkazdi, lekin lotin qog'oziga qarama -qarshi qo'yib, unvonini, ismini va 1 raqamini diqqat bilan yozdi, keyin nuqta qo'ydi va boshqa yozishni o'ylay olmadi. U klassikaga umuman qiziqmadi. Gersogning nabirasini Xarroga qanday lotin tilisiz qabul qilish mumkinligi haqida shubha tug'ildi, lekin, albatta, u quyi bo'limga joylashtirildi, u erda asosan ingliz tili o'rgatildi va u a'lo darajada o'qidi. Bugun Xarrouda har yili ingliz tili bo'limi boshlig'i tanlagan mavzu bo'yicha Cherchill insho mukofoti mavjud.
Unga kamdan-kam tashrif buyurgan onasi, u deyarli ibodat qilar edi, garchi uning kelishiga iltimos qilgan yoki otasining uyga kelishiga ruxsat bergan bo'lsa ham. U otasining karerasini sinchkovlik bilan kuzatganiga qaramay, otasi bilan uzoq aloqada bo'lgan. Bir marta, 1886 yilda, u "Mening dadam moliya kantsleri va men bir kun shunday bo'laman" deb e'lon qilgani haqida xabar berilgan. Uning kimsasiz, yolg'iz bolaligi butun umri davomida u bilan qoldi.
U hamshirasi Yelizaveta Enn Everestga (Cherchill tomonidan "Woom" laqabini olgan) juda yaqin edi va 1895 yil 3 -iyulda vafot etganida qattiq qayg'uga tushib qoldi. Cherchill London qabristoni va krematoriyasidagi qabr toshi uchun pul to'laydi.
Cherchill Xarrouda yomon ishlagan, muntazam ravishda yomon ishi va harakat qilmagani uchun jazolangan. Uning tabiati mustaqil va isyonkor edi va u akademik yutuqlarga erisha olmadi, matematika va tarix kabi boshqa sohalarda katta qobiliyatini ko'rsatganiga qaramay, bir necha bor muvaffaqiyatsizlikka uchradi. . Keyinchalik u har doim universitetga kirish uning uchun imkoniyat bo'lmaganidan pushaymon bo'lgan va 1896-1897 yillarda Hindistonda bo'lganida o'z hayotining universiteti deb ta'riflagan. U ko'p o'qigan, jumladan, Shopengauer, Maltus, Darvin, Aristotel (siyosat haqida), Genri Fotset Siyosiy iqtisod, Uilyam Lekki Evropa axloqi va Ratsionalizmning ko'tarilishi va ta'siri, Paskalniki Viloyat maktublari, Adam Smitning Millatlar boyligi, Bartlett Tanish iqtiboslar, Liang Zamonaviy fan va zamonaviy fikr, Rochefort Xotiralar, va Hallamniki Konstitutsiya tarixi, plus yuz jild Yillik ro'yxatga olish oxirgi yuz yillik parlament munozaralarini qamrab olgan.
Cherchillning maktabdagi muvaffaqiyatsizlikka bo'lgan nuqtai nazarini u o'zi targ'ib qilgan, ehtimol bu otasining yosh Uinstonni qattiq yoqtirmasligi va o'g'lining ko'ngli qolganligini aytishga tayyorligi bilan bog'liq. Biroq, u qilichbozlik bo'yicha maktab chempioni bo'ldi. U deyarli o'z akademik qobiliyatlari haqida juda baland ovozda norozilik bildirdi, lekin bu ba'zida o'zini o'zi qadrlaydigan, ba'zida egoist adabiy uslubning bir qismi edi.
Xarroudan keyin u Sandxerstdagi Qirollik harbiy kollejiga o'qishga kirdi. U allaqachon siyosiy ambitsiyalarga ega edi, lekin siyosatda imkoniyat topish uchun unga pul va obro 'kerakligini bilardi. Harbiylar, amalda farq qilish imkoniyati bilan, ikkinchisini, jurnalistika va yozuv esa birinchisini ta'minlaydi. Ko'rinib turibdiki, u o'zining kelajakdagi roli va taqdiri haqida g'ayrioddiy tasavvurga ega edi. 1891 yilda Xarrou shahrida bo'lganida, uning zamondoshi Ser Murland Evans bilan ularning ambitsiyalari haqida bo'lgan suhbatda, Cherchill (o'sha paytda 16) shunday dedi: "Men hozir tinch dunyoda katta o'zgarishlarni ko'rmoqdaman; buyuk g'alayonlar, dahshatli kurashlar, tasavvur qilib bo'lmaydigan urushlar Londonga hujum qilinadi va men Londonni himoya qilishda juda mashhur bo'laman.
1891 yilda Londonga qilingan hujumni Buyuk Britaniyani himoya qilishda kelajakda qanday rol o'ynashini oldindan tasavvur qilish mumkin, deb o'ylaydiganlar kam. U Sandxerstdan zavqlangan, u erda maktabdagidan ko'ra ko'proq do'stlar orttirgan va 150 dan sakkizinchi bitirgan, bu yutuqni vafot etgan otasi faxrlanardi. U oxirgi uch yilini Harrouda armiya sinfida o'tkazdi. Cherchillning o'zi shunday deb yozgan edi: "Men yuz ellik partiyamda sakkizinchi o'rinda qoldim. Men buni eslayman, chunki bu men uchun muhim bo'lgan narsalarni tezda o'rganishim mumkinligini ko'rsatadi». Cherchill 1895 yilda To'rtinchi Gusarlarga qo'shildi va Hindistonning shimoli-g'arbiy chegarasida va Sudanda Omdurman jangida qatnashgan. U otliq askarlarni tanladi, chunki u otlarni yaxshi ko'rar edi va piyoda askarlardan ko'ra qimmatroq bo'lgani uchun qo'shilish uchun raqobat kam edi. U janob kursant bo'lganidan so'ng, "otasining nazarida yangi maqomga ega bo'lganini" aytdi. Biroq, u unga shaxsiy kotibi sifatida yordam berishni taklif qilganida, u "meni [Uinstonni] toshga aylantirdi".
Cherchill o'zini xavf ostiga qo'yishni xohlagani uchun emas, balki shaxsiy kun tartibini davom ettirish va sarguzashtlarga chanqog'ini qondirish uchun harakat qilish mumkin bo'lgan joylarda o'z ixtiyori bilan xizmat qiladi4. 1895 yilda u Ispaniya-Kuba urushi paytida harbiy kuzatuvchi sifatida ta'tilda bo'lganida Ispaniya hukumatining taklifiga binoan Kubaga jo'nab ketdi va unga Cruz Rosa (Qizil Xoch) medalini topshirdi. U erda bo'lganida, u tez orada umrining oxirigacha chekadigan Gavana sigaralarini tatib ko'rdi. U, shuningdek, AQShga birinchi tashrifini amalga oshirdi va u erda onasining muxlisi Uilyam Burk Kokranning uyida qoldi. Kokran amerikalik siyosatchi va Vakillar palatasining a'zosi edi. U Cherchillga notiqlik va siyosatga bo'lgan munosabatida ham, Amerikani sevishni rag'batlantirishda ham katta ta'sir ko'rsatdi (Jenkins 2002). Keyin u Hindistonda xizmat qildi, u erda "qo'zg'olon yoki qo'zg'olon" bo'lishi mumkin deb umid qildi (Cherchill 1996: 44). U erda u shimoli -g'arbiy chegaradagi patanlarga qarshi harakatni ko'rdi. 1898 yilda u 21 -Lancers guruhiga qo'shildi va Sudandagi Omdurman shahrida Kitchener boshchiligida jang qildi, bu otliqlarning oxirgi zarbasi. Bu haqda u uchun xabar berdi.
Armiyada bo'lganida, Cherchill harbiy hisobotlarni taqdim etdi Kundalik grafik, ning Kashshof, va Daily Telegraph, Kubadan boshlanib, kabi kitoblar yozgan Malakand dala kuchlari haqida hikoya (1898) va Daryo urushi (1899). 1899 yilda Britaniya armiyasidan ketganidan so'ng, Cherchill AQShda urush muxbiri bo'lib ishladi Ertalabki xabar. Janubiy Afrikadagi Boer urushi haqida xabar berar ekan, u burlar tomonidan asirga olindi, lekin qochib ketgach, sarlavhali yangiliklarni e'lon qildi. Angliyaga qaytganida, u kitobda o'z tajribalari haqida yozgan. Londondan Ladismitgacha (1900). U milliy qahramonga aylandi, bu maqsadga erishish uchun parlamentga bo'lajak nomzod bo'lishni xohladi, yoki aytganidek, "qilichini jo'natish qutisiga solib qo'ying". Uning asosiy ambitsiyalaridan biri yoshligida muhim narsaga erishish edi va u rahbarlik doimo qariyalar qo'lida bo'lishidan umidini uzdi. Qizig'i shundaki, u o'zining eng yuqori lavozimiga erishganida keksa odam edi.
Cherchill 1900 yilda Oldxemning konservativ a'zosi sifatida parlamentga saylandi. 1904 yilga kelib, u o'z partiyasiga ijtimoiy islohotlar va erkin savdo masalalari bo'yicha ikkita hamdardlik ko'rsatdi. U ikkalasini ham qo'llab -quvvatladi, konservatorlar qashshoqlikka qarshi kurashishga qaratilgan qonunchilikka o'zgartirish kiritishni istamadilar va erkin savdo masalasida protektsionist edilar. Bahsli bo'lib, u polni liberallarga kesib o'tdi. 1906 yilda Cherchill Shimoliy -G'arbiy Manchesterda liberal sifatida g'alaba qozondi.Genri Kempbell-Bannerman liberal hukumatida (1863-1908) u mustamlakalar bo'yicha davlat kotibining o'rinbosari bo'lib ishladi va tez orada Vazirlar Mahkamasi tashqarisidagi eng taniqli hukumat a'zosiga aylandi. 1908 yilda Kempbell-Bannermanning o'rnini Herbert Genri Asquit (1864-1945) egallaganida, Cherchill Vazirlar Mahkamasiga Savdo Kengashi prezidenti etib tayinlangani ajablanarli emas edi. O'sha paytdagi qonunga ko'ra, Vazirlar Mahkamasining yangi tayinlangan vaziri qo'shimcha saylovda qayta saylanishini so'rashi kerak edi. Cherchill Manchesterdagi o'rindig'ini konservator Uilyam Joynson-Xiks, 1-Viskont Brentfordga boy berdi, lekin tez orada Dandi shahrida o'tkazilgan navbatdagi saylovda saylandi. Savdo kengashi prezidenti sifatida u yangi moliya kantsleri Devid Lloyd Jorj (1863 - 1945) bilan birgalikda tub ijtimoiy islohotlarni amalga oshirdi. 1909 yilda u yozgan Liberalizm va ijtimoiy muammo, Ikkinchi Jahon Urushidan keyingi davrdagi "farovonlik holatini"5 kutgan nutqlar to'plami.
1910 yilda Cherchill ichki ishlar vaziri lavozimiga ko'tarildi, u erda u munozarali bo'lib chiqdi. O'sha paytdagi mashhur fotosuratda, Cherchill 1911 yil yanvar oyida Sidney ko'chasini qamal qilish vazifasini o'z zimmasiga olgani, burchakli anarxistlar va skots gvardiyasi o'rtasidagi qurolli jangni ko'rish uchun burchakka qaraganligi ko'rsatilgan. Uning roli ko'plab tanqidlarga sabab bo'ldi. Qamal qilingan bino yonib ketdi. Cherchill o't o'chiruvchilarga ruxsat bermadi va jinoyatchilarni taslim bo'lishni yoki o'limni tanlashga majbur qildi. Artur Balfur so'radi: "U [Cherchill] ham, fotograf ham qimmatbaho hayotini xavf ostiga qo'ygan. Men fotograf nima qilayotganini tushunaman, lekin hurmatli janob nima qilyapti?"
1911 yilda Cherchill birinchi jahon urushida qolgan admirallikning birinchi lordiga aylandi. U harbiy islohotlarga, shu jumladan dengiz aviatsiyasini rivojlantirishga, tanklar va yoqilg'ining ko'mirdan neftga o'tishiga turtki berdi, shuningdek, Mesopotamiyaning neft huquqlarini ta'minlashga bog'liq bo'lgan katta muhandislik vazifasi bo'lib, 1907 yilda maxfiy xizmat orqali Birma qirolligi yordamida sotib olindi. Neft kompaniyasi oldingi kompaniya sifatida. Jangovar tankni ishlab chiqish kemalar qo'mitasi orqali dengiz tadqiqotlari mablag'lari hisobidan moliyalashtirildi va garchi o'n yil o'tib ham, jangovar tankning rivojlanishi daholarning zarbasi sifatida qaralsa -da, o'sha paytda bu mablag 'o'zlashtirilmagan deb hisoblanardi. Jangovar tank 1915 yilda bexosdan joylashtirildi, bu Cherchillni qattiq ranjitdi. U tanklar parkini nemislarni tutun ostida hayratda qoldirmoqchi va tikanli simlarni maydalash va yangi sektor yaratish orqali xandaqlarning katta qismini ochishni xohlardi.
Cherchill Birinchi jahon urushi paytida Dardanel bo'g'oziga halokatli Gelibolu qo'nishi siyosiy va harbiy muhandislaridan biri bo'lib, uni "Gallipoli qassobi" deb ta'riflashga olib keldi. Asquit butun partiyali koalitsion hukumat tuzganida, konservatorlar Cherchillning kirish narxini tushirishni talab qilishdi. Bir necha oy davomida Cherchill hukumatdan iste'foga chiqishdan oldin, uning energiyasi ishlatilmayotganini sezmasdan, Lankaster gersogligi kantsleri bo'lmagan portfel bo'lmagan lavozimda ishlagan. U deputat bo'lib qolsa -da, armiyaga qaytdi va bir necha oy G'arbiy frontda polkovnik unvoniga ega bo'lgan G'arbiy frontda Shotlandiya qirollik qo'shinlari batalonini boshqargan. Bu davrda uning ikkinchi qo'mondoni Archibald Sinclair, birinchi Viscount Thurso (1890 - 1970), keyinchalik Liberal partiyani boshqargan.
|
| |
