|
Elementlarning nisbiy elektromanfiyligi
|
| bet | 9/12 | | Sana | 09.11.2023 | | Hajmi | 283.73 Kb. | | #96332 |
Bog'liq 2 Atom tuzilishi, atomlardagi elektronlarning taqsimlanishi. Elekt Konservalash jarayoni haqida umumiy tushuncha, 13 optik tola, O\'zbekistonda moliya pul tizimi, O`zbekiston Respublikasi, bufer eritmalar. bufer eritmalarning, Mol, molekulyar yoki molyar massa Atom massalarning halqaro birl-fayllar.org, konserva mahsulotlariga qo\'yiladigan talablar, KOnserva oziqaviy-energetik qiymat, 8 Kimyoviy element tushunchasi, S2985G и S2965 Руководство по настройке, 6 Gerbitsidlar, 9 Aminokislotalarni ajratib olish, (Ro\'ziboyeva)SUT VA SUT MAHSULOTLARI TEXNOLOGIYASI, Aromatik uglevodordlarElementlarning nisbiy elektromanfiyligi
H
2,1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Li
1,0
|
Be
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B
2,0
|
C
2,5
|
N
3,0
|
O
3,5
|
F
4,0
|
Na
0,9
|
Mg
1,2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Al
1,5
|
Si
1,8
|
P
2,1
|
S
2,5
|
Cl
3,0
|
K
0,8
|
Ca
1,0
|
Sc
1,3
|
Ti
1,5
|
V
1,6
|
Cr
1,6
|
Mn
1,5
|
Fe
1,8
|
Co
1,9
|
Ni
1,9
|
Cu
1,9
|
Zn
1,6
|
Ga
1,6
|
Ge
1,8
|
As
2,0
|
Se
2,4
|
Br
2,8
|
Rb
0,8
|
Sr
1,0
|
Y
1,2
|
Zr
1,4
|
Nb
1,6
|
Mo
1,8
|
Tc
1,9
|
Ru
2,2
|
Rh
2,2
|
Pd
2,2
|
Ag
1,9
|
Cd
1,7
|
In
1,7
|
Sn
1,8
|
Sb
1,9
|
Te
2,1
|
I
2,5
|
Cs
0,7
|
Ba
0,9
|
La-Lu*
1,0-1,2
|
Hf
1,3
|
Ta
1,5
|
W
1,7
|
Re
1,9
|
Os
2,2
|
Ir
2,2
|
Pt
2,2
|
Au
2,4
|
Hg
1,9
|
Tl
1,8
|
Pb
1,9
|
Bi
1,9
|
Po
2,0
|
At
2,2
|
Fr
0,86
|
Ra
0,97
|
Ac**
1,0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Oksidlanish darajasi-moddalarni faqat ionlardan tashkil topgan deb hisoblangan atomlarning shartli zaryadidir.
Elementlarning oksidlanish darajasi ularning elektromanfiylik qiymatiga bogʻliq. Qaysi atomning elektromanfiyligi katta boʻlsa, birikmalarda oʻsha element manfiy (-) oksidlanish darajasiga ega boʻladi.
Elementlarning oksidlanish darajasi ularning elektron tuzilishiga qarab -4 dan +8 gacha oʻzgara oladi. Elementlarning oksidlanish darajasini aniqlashda quyidagi qoidalardan foydalaniladi:
1. Oddiy moddalarning oksidlanish darajasi 0 ga teng, Masalan; O , Cl , N , F , K0, Cu0, O , S va h.z.
2. Ftor har doim birikmalarda -1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.
3. Ishqoriy metallar birikmalarda +1, ishqoriy-yer metallari va Be, Mg, Cd, Zn lar birikmalarda har doim +2 oksidlanish darajasiga ega.
4. Alyuminiy birikmalarda +3 oksidlanish darajasiga ega.
5. Kislorod birikmalarda har doim -2 oksidlanish darajasiga ega, faqat peroksidlarda -1, OF2 da +2 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.
6. Metallar hech qachon manfiy oksidlanish darajasini namoyon qilmaydi.
7. Metallmaslar qanday atom bilan birikkanligiga va ularning EM (elektromanfiylik) qiymatiga qarab manfiy ham musbat ham oksidlanish darajasini namoyon qiladi.
8. CuFeS2 (xalkopirit) da misning oksidlanish darajasi +1, oltingugurtniki -2 va temirniki +3 ga teng. Bu moddani mis (I) sulfid bilan temir (III) sulfidning aralashmasidan iborat deb tasavvur qilish mumkin
Birikmalarda atomlarning valentligi va oksidlanish darajalari koʻpincha bir-biriga mos keladi. Masalan; H2SO4 da oltingugurtning valentligi VI ga, oksidlanish darajasi +6 ga; KMnO4 da marganetsning valentligi VII ga, oksidlanish darajasi +7 ga; CO2 uglerodning oksidlanish darajasi + 4 ga, valentligi IV ga; NH3 da azotning valentligi III ga, oksidlanish darajasi -3 ga teng va h.z.
Ammo ba’zi birikmalarda valentligi va oksidlanish darajalari oʻzaro mos kelmaydi. Masalan; Hg2Cl2 da simobning valentligi II ga (Cl – Hg – Hg – Cl), oksidlanish darajasi +1 ga teng.
Peroksidlarda (Masalan; H2O2 da) kislorodning valentligi II ga, oksidlanish darajasi -1 ga, N2O da bitta azotning valentligi II ga, ikkinchisiniki IV ga, har ikkala azotning ham oksidlanish darajasi esa +1 ga; HNO3 da azotning valentligi IV ga, oksidlanish darajasi +5 ga (N2O5 da ham xuddi shunday) teng. H3PO2 va H3PO3 da fosforning valentligi har ikkala birikmada ham V ga, oksidlanish darajasi esa H3PO2 da +1, H3PO3 da +3 ga teng. Demak, valentlik va oksidlanish darajalari har xil tushunchalar boʻlib, valentlik- atomning boshqa atom bilan hosil qilgan kimyoviy bogʻlanishlar soni bilan, oksidlanish darajasi esa atomning boshqa atom bilan kimyoviy bogʻlar hosil qilishda bergan yoki qabul qilib olgan elektronlar soni bilan aniqlanadi. Atomlarning qabul qilishi mumkin boʻlgan elektronlarning maksimal soni 8-N ga, berishi mumkin boʻlgan elektronlarining maksimal soni N ga teng boʻladi. Bu yerda N-guruh raqami.
Yodda tuting! Har qanday atom yoki ionning tashqi elektron qobigʻida koʻpi bilan 8 ta elektron boʻlishi mumkin. Ya’ni atomning tashqi elektron qobigʻida 8 ta dan ortiq elektron boʻlishi mumkin emas.
Davrlarda chapdan oʻngga oʻtganda
-atomlarning yadro zaryadi ortadi;
-atomlarning elektron qobiqlar soni oʻzgarmaydi;
-atomlarning tashqi elektron pogʻonasidagi elektronlar soni guruh raqamiga mos ravishda 1 dan 8 gacha ortib boradi;
-tashqi elektron pogʻonadagi elektronlarning yadro bilan tortishuv kuchi ortadi;
-elektronga moyillik ortadi;
-elektromanfiylik ortadi;
-elementlarning metallik xossalari kamayadi;
-elementlarning metallmaslik xossalari ortadi;
|
| |
