Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

9 
 
 
 
 
 
1.1-jadval 
Avtomatika elementlarining strukturaviy belgilanish sxemalari 
№ 
Strukturaviy belgilanish sxemalari 
O‘zgartirish 
koeffitsienti 
Chetga chiqish 
1.
X U X Z U 
K = K1 
δ=δ
і 
2. 
X U Yn-1 Un 
N 
K=P K
i 
i=1 
n 
δ=∑δ
1 
i=1 
3. 
To
δ
1
Y 
δ
2
K=K
1
+K
2
δ=δ
1
k
1
/(k
1
+k
2
)
+δ
2
/(k
1
+k
2
) 
4. 
To 
x Ypr Y
δ
1
δ
2
K=K
1
/(1+K
1
*K
2
) 
δ=δ
1
/(1+K
1
+K
1K2)-
δ
2
/[1+1(K
1
+K
1
)] 
Izoh: x - o‘lchanayotgan (kirish) ko‘rsatgichi; u - o‘lchash 
o‘zgartirgichining chiqish signali. z- qo‘shimcha energiya manbaisi. 
U
U U 
К
1 
К
1 
К
1 
Кi
К
1 
К
2 
К
1
К
2 

10 
X
X1 
X 
X
a)
 
 
 
b)
 
 
v) 
1.2.- rasm. Avtomatika elementlarining statik tavsifnomalari. 
a) - chiziqli Ks= Kg= const; b) - uzluksiz nochiziqli; Ks

Kg

 const.
v)- nochiziq uzlukli Ks

Kq

 const. 
Avtomatika elementining yana bir muhim tavsifnomasi – element (kirish 
kattaligi o‘zgarishiga bog‘lik bo‘lmagan) chiqish kattaligining o‘zgarishidan hosil 
bo‘lgan o‘zgartirish xatosidir. Bu xatoga sabab atrof-muhit haroratining, 
ta’minlash kuchlanishining o‘zgarishi va kabilar bo‘lishi mumkin. Element 
tavsifnomalarining o‘zgarishi natijasida paydo bo‘ladigan xato nostabillik deb 
ataladi. 
Ba’zi elementlarning chiqish va kirish kattaliklari o‘rtasida ko‘p qiymatli 
bog‘lanish mavjud. Bunga quruq ishqalanish, gisterezis va boshqalar sabab bo‘lishi 
mumkin. Bunda kattalikning har bir kirish qiymatiga uning bir nechta chiqish 
qiymatlari mos keladi. Sezgirlik chegarasining mavjudligi shu hodisa bilan bog‘liq. 
Kirish kattaligining element chiqishidagi signalini sezilarli darajada 
o‘zgartirish qobiliyatiga ega bo‘lgan qiymati 

Download 8,51 Mb.