19
2.5-rasm. Tenzometrik datchikning tuzilishi (a)
va tavsifnomasi (b).
2.4. Elektromagnitli va sig‘im datchiklari
2.4.1.
Induktiv va transformator datchiklari
Elektromagnitli datchiklar sodda tuzilishi va
puxtaligi bilan avtomatika
tizimlarida keng miqyosda qo‘llanib kelinmoqda. Elektromagnitli datchiklar kirish
kattaligini o‘zgarishi bo‘yicha
induktiv, transformator
va magnitoelastik turlariga
bo‘linadi.
Induktiv va transformator datchiklarning (2.6 - rasm)
ishlash printsipi
po‘lat yakorning holati o‘zgarganda po‘lat o‘zakli cho‘lg‘amning
induktivligi
o‘zgarishiga asoslangan.
Induktiv va transformator datchiklari o‘zgaruvchan
tok zanjirlarida ishlab,
mikronning o‘ndan bir qismidan to bir necha santimetrgacha bo‘lgan harakatlarni
o‘lchaydi va ularni nazorat qiladi.
Oddiy induktiv datchikning sxemasi va uning statik tavsifnomasi 2.6,a)-
rasmda ko‘rsatilgan. Datchikning kirish kattaligi havo bo‘shlig‘i bo‘lib, chiqish
kattaligi I
a
. ikkilamchi asbobdagi tok bo‘ladi. I
a
qiymati cho‘lg‘amning
induktiv
qarshiligi hamda o‘lchov asbobining aktiv qarshiligiga bog‘liq. Cho‘lg‘amning
induktivligi ikkita havo bo‘shlig‘ini hisobga olgan
holda quyidagi tenglama
orqali ifodalanadi:
L=2
2
S10
-7
/
(2.7)
20
chiqishdagi tok esa:
I
o‘zg
=U/Z=U/
R
2
+(
L)
2
(2.8)
bu yerda: R=R
ch
+R
o‘zg
- cho‘lg‘amning va o‘lchov asbobi qarshiliklarining
yig‘indisi, Om;
L - cho‘lg‘amning
induktiv qarshiligi, Om;
- cho‘lg‘amning o‘ramlari soni;
S - magnit o‘tkazgichning kesim yuzasi, m
2
;
- havo bo‘shlig‘i, m.
Datchikning sezgirligi quyidagi tenglama orqali ifodalanadi:
