64
65
likda ishlaydigan teleproyektorlar va
dokument proyektorlar kabi
texnik o‘quv moslama kompleksidan deyarli chiqarib tashlangan.
Epiproyektorlarning sxemasi qayta tuzilgan proyeksion appa-
ratlarning optik sxemasi tarkibiy qismiga kiradi, ya’ni tiniq va ti-
niq bo‘lmagan obyektlarni proyeksiya qila oladigan epidioskoplar
tarkibiga.
Epidioskop (yunonchadan olingan bo‘lib, «qarayapman» de-
gan ma’noni anglatadi) – epiproyektor va dioproyektorlarni o‘z
ichiga oluvchi moslamadir. Bu esa uning qo‘llanish imkoniyatla-
rini yanada kengaytiradi. Epidioskop 140 × 140 mm va 150×50
mm o‘lchamli kadr oynachalariga ega bo‘lishi mumkin. Bunday
apparatlarni episkopik proyeksiya rejimda to‘laligicha, dioskopik
rejimda yarim keng qo‘llash mumkin.
Ushbu apparatlar qo‘llanilishi jihatidan boshqa apparatlardan
anchagina sodda bo‘lsa-da, bugungi kunda ulardan foydalanish
juda kamayib ketgan. Ba’zi axborot-kutubxona muassasalarida
epidioskoplardan foydalanilayotganda apparatga ekrandagi
surat-
larni yanada rang-barang va tiniqroq ko‘rsatish uchun kuchliroq
bo‘lgan yorug‘lik moslamalar o‘rnatiladi.
Oddiy epidioskopning ikki rejimda ishlatilishidagi optik
sxema-
si quyidagicha:
1. Episkopik proyeksiya. Yorug‘lik nurlari sferik oynalar yor-
damida tiniq bo‘lmagan obyektlarni yoritadi, bundan diffuz tara-
luvchi nurlari kuchli yorug‘lik proyeksion
obyektivga tushadi,
oynadan aks etib ekranga uzatadi.
a b
19- rasm. episkopik (a) va dioskopik (b) proyeksiyalar.
64
65
2. Dioskopik proyeksiya. Dioskopik proyeksiyada oynasi nurlar
olishi
uchun qaytariladi, kondensor ramkaga solingan diopozitivni
tekkis yoritib, obyektiv nurlarni yo‘naltiradi, suratlarni ekranga
proyeksiya qiladi.
20- rasm. Maktab epidioskopi.
