ifodalangan qiymati garmonik buzilishlar koeffitsiyenti deb ataladi va quyidagicha
topiladi:
1
1
2
100
U
U
K
i
i
Г
=
=
Nochiziqli buzilishlarni baholash uchun
kuchaytirgichning amplituda
xarakteristikasidan – chiqishdagi kuchlanish (tok) birinchi garmonikasi
amplitudasining kirish kuchlanishi (tok) amplitudasiga bog‘liqligidan
foydalanish
mumkin (6.2-rasm).
U
KIR
ning katta bo‘lmagan qiymatlarida amplituda xarakteristika
amalda chiziqli bo‘ladi. Uning og‘ish burchagi kuchaytirish koeffitsiyenti bilan
aniqlanadi.
U
KIR
qiymati ortib borgan sari to‘g‘ri
proporsionallik buziladi, ya’ni
kuchaytirish koeffitsiyenti kuchaytiriladigan signal qiymatiga bog‘liq bo‘la
boshlaydi.
Kuchaytirgich
nolning dreyfi deb ataluvchi parametr bilan ham ifodalanadi.
Nolning dreyfi yuz berganda kuchaytirgich chiqishidagi kuchlanish yoki tok o‘z-
o‘zidan siljiydi. Nolning siljishi chiqish signalining o‘zgarishi kabi bo‘lganidan, uni
signaldan ajratib bo‘lmaydi. Natijada, dreyf qiymati o‘zgarmas tok kuchaytirgichlar
sezgirligini cheklaydi.
Kuchaytirgichlarning chiqish kaskadlari (ChK) yuklamada 0,01÷10
2
Vt
bo‘lgan yetarlicha katta quvvatni ta’minlashi zarur. Buning uchun ChKlari
tranzistorlari tok va kuchlanishlarning katta qiymatlarida ishlashi kerak. Demak,
kuchlanish manbaining asosiy quvvatini iste’mol qilishi kerak.
Shuning uchun
FIKni oshirish maqsadida sokinlik rejimida (ya’ni signal bo‘lmagan holda)
kaskadning toki nolga yaqin bo‘lishi maqbul.
Emitter qaytargich turdagi bir taktli ChKlar A sinf rejimida va ularning
FIKning kichikligi sababli chiqish quvvatining kichik qiymatlarida ishlaydi.
Kirish signalining berilgan shaklida sokinlik
rejimi qanday tanlanishiga
bog‘liq holda signal buzilishlari qiymatidan tashqari kuchaytirgichning foydali ish
koeffitsiyenti (FIK) ham o‘zgaradi. Gap shundaki,
kirish signali bor yoki
yo‘qligidan qat’iy nazar tranzistorlarda kuchlanish manbai energiyasi sarf bo‘ladi va
shunga mos quvvat sochiladi. Chiqish signali quvvatini kuchlanish manbaidan
olinayotgan quvvatga nisbati FIKni aniqlaydi:
УРТ
М
ЧИКm
ЧИКm
I
E
I
U
2
1
=
, (1.9)
bu yerda,
I
ChIQ.m
, U
ChIQ.m
– chiqish kattaliklar amplitudasi,
E
M
– kuchlanish manbai
kuchlanishi,
I
O‘RT
– o‘rtacha tok.
Kuchaytirgich kaskadlar nochiziqli buzilishlari
FIKularning statik uzatish
xarakteristikalari asosida baholanishi mumkin. Ishchi nuqtaning joylashgan o‘rniga
bog‘liq holda
kuchaytirish sinflari A, V, AV va boshqa sinflarga ajratiladi. Ushbu
sinflar FIKlarining maksimal qiymatlari va nochiziqli buzilishlar qiymatlari bilan
bir-biridan farq qiladi.
