TEXNIK TIZIMLARDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
30
Reja:
1. Kompyuter tizimlari.
2.Kompyuter tizimlarining texnik, dasturiy, lingvistik ta’minoti
va ularni ishlash
texnologiyalari.
3. Elektron hujjatlar. Muharrir dasturlar.
4. Elektron hujjatlar yaratishning ko’p foydalanuvchi rejimi. Gipermatn hujjatlarini yaratish va
ulardan foydalanish. Konvertor dasturlar. Nashriyot tizimlari. Publisher dasturi.
5. Maxsus amaliy dasturlar Tex, Latex, Equation dasturlarini texnik tizimlardagi elektron
hujjatlarni rasmiylashtirishda qo’llash. Elektron jadvallar bilan ishlashning zamonaviy vositalari.
6. Sohaga oid jadval ma’lumotlarini guruhlash,
tartiblash, saralash va filtrlash. Umumlashgan
elektron jadvallar bilan ishlash texnologiyasi vositalari va ularni muhandislik masalalarini
yechishda qo’llash.
Tayanch so‘z va iboralar: tizim, element, axborot tizimi, boshqaruv tizimi, boshqaruv obyekti,
axborot oqimlari,
avtomatlashtirilgan, avtomatik, ilmiy axborotlar tizimi, axborot, dasturiy,
texnik, huquqiy,
tashkiliy, matematik va lingvistik ta’minot, axborot konturi
Tizim (sistema) deganda, yagona maqsad yo‘lida bir vaqtning o‘zida ham yaxlit, ham o'zaro
bog‘langan tarzda faoliyat ko‘rsatuvchi elementlar (obyektlar) majmuasi tushuniladi. Demak, har
qanday tizim biror-bir aniq maqsad yo‘lida xizmat qiladi. Masalan, sizga ma’lum bo‘lgan shahar
telefon tarmoqlari tizimi, insondagi
yurak-qon tomiri tizimi, asab tizimi va boshqalar sun’iy
yaratilgan va tabiiy tizimlarga misol bo‘la oladi. Ularning har biri tizimga qo'yiladigan barcha
shartlarga javob beradi, ya’ni har biri o'ziga xos yagona maqsad y o‘lida faoliyat ko‘rsatadi va
tizimni tashkil etuvchi elementlardan iboratdir.
Quyidagi jadvalda elementlari va asosiy maqsadi ko‘rsatilgan tizimlarga yana bir nechta misollar
keltirilgan.
1-jadval
Tizim turlari
Tizimning elementlari
Tizimning asosiy maqsadi
Korxona
Odamlar, qurilmalar materiallar, bino
va boshqalar
Mahsulot ishlab chiqarish
Kompyuter
Elektron
va elektromexanik
uskunalar
Ma’lumotlarni qayta ishlash
Telekommunikat
sion tizim
Kommunikatsiya vositalari,
aloqa kanallari,
qurilmalar
Aloqa kanallarini o‘zaro bog‘lash
va ma’lumot
almashuvini ta’minlash
Axborot tizimi
Kompyuterlar, kompyuter tarmoqlari,
odamlar, axborot va dasturiy ta’minot
va boshqalar
Ma’lumotlarni yaratish, yig‘ish,
qayta ishlash
va masofaga uzatish
Informatikada «tizim» tushunchasi ko‘proq texnik vositalar, asosan kompyuterlar va murakkab
obyektlarni boshqarishga nisbatan ishlatiladi.»Tizim» tushunchasiga «axborot» so‘zining
qo‘shilishi uning belgilangan funksiyasini va yaratilish maqsadini aniq aks ettiradi.
