• -taktil
  • növə bölünür: təbii və süni. Təbii




    Download 2,34 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/45
    Sana16.12.2023
    Hajmi2,34 Mb.
    #120930
    TuriMühazirə
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   45
    Bog'liq
    NVT və ATE- mühazirə (əsas)

    növə bölünür: təbii və süni. Təbii siqnallara ətrafda olan obyektlərin və yolun 
    istiqamətinin dəyişməsi, yollarda olan nahamarlılıqlar və s. aiddir. Sünu siqnallara 
    isə müxtəlif qurğuların, avtomobilin cihazlar lövhəsinin və s. verdiyi məlumatları 
    aid eləmək olar. 
    Siqnalların sürücü tərəfdən tez və rahat qəbul edilməsi onları xarakterizə edən 
    aşağıdakı amillərdən asılıdır: formasından, ölçüsündən, rəngindən, tezliyindən, 
    davam etmə müddətindən, bir mənallığından və s. 
    İnformasiyanın aşağıdakı alınma mənbələri mövcuddur: 
    -səs (səs siqnalizatorları, aparan dalğa, mühərrikin, transmissiyanın və s. səsi); 
    -vizual (avtomobilin kuzovunun forma və ölçüləri, rəngi, avtonom işıqlandırma 
    sistemi, cihazlar lövhəsi elementləri, müşahidəlilik parametrləri). İnformasiyanın 
    təxminən 90%-ni sürücü bu yolla alır; 
    -taktil (idarəetmə orqanlarının sürücünün təsirlərinə reaksiyası); 
    -kinestatik (sürücünün mərkəzi sinir sisteminin avtomobilin titrəyişlərinə reak- 
    siyası). 
    Avtomobilin hərəkəti zamanı sürücünün eşitmə orqanlarına iki qrup müxtəlif 
    səslər təsir edir: 
    -sürücünü avtomobili idarə etməkdən yayındıran təsədufi səslər; 
    -sürücüyə ətraf vəziyyətlərdən, avtomobilin aqreqat və mexanizmlərindən və bir 
    sıra digər mənbələrdən informasiya gətirən səslər. 
    Avtomobilin informasiyalılığı aşağıdakı növlərə bölünür: daxili, xarici və əla- 
    və. 
    Daxili informasiyalılıq sürücünü avtomobili idarə etmək üçün lazımi məlumat- 
    larla təmin edir. Avtomobilin daxili vizual informasiyalılığına cihazlar lövhəsi və 
    onun müşahidəliliyini yüksəldən digər quruluşlar aiddir. 
    Hərəkət prosesində sürücü üçün idarə etdiyi avtomobilin sistem və aqreqatla- 
    32. 


    rının vəziyyəti barədə məlumatlar lazımdır. Məlumatlar əksedici vasitə kimi ci- 
    hazlar lövhəsi avtomobilin daxili vizual informasiyalılığının müəyyən edilməsində 
    çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əksetdirici quruluşların göstəriciləri elə layihə- 
    lndirilməlidir ki, onlar tez və səhvsiz oxunsun. Avtomobil cihazlar lövhəsinin nə- 
    zarət-olçü cihazlarının göstəriciləri və siqnalları kifayət qədər müxtəlif məlumatlar 
    daşıyır. Onlar mənasının əhəmiyyətinə görə aşağıdakı məlumatlara bölünürlər: 
    -avtomobilin bilavasitə HT-yini təmin edən sistemlərin vəziyyəti haqqında; 
    -avtomobilin məkanda hərəkət xarakteristikaları, sistem və aqrqqatların istismar 
    vəziyyəti haqqında; 
    -digər məlumatlar. 
    Tədqiqatlarla müəyyən edilmişdir ki, cihazlar göstəricisinin sayılmasının 
    dəqiqliyi və sürətinə şkalanın ölçüsü, gözə qədər olan məsafə və qiymətlər arasında 
    olan interval təsir edir. Şkalalı cihazlarda əqrəblər gözə çarpan olmalıdır.Belə ki, 
    sürücü əvvəlcə əqrəbi aşkar etməli, sonra isə onun göstərdiyi rəqəmi oxumalıdır. 
    Cihazlar göstəricilərinin düzgün sayılmasının etibarlılığının yüksəldilməsində ci- 
    hazlar lövhəsinin işıqlandırılması böyük rol oynayır. Bunun üçün siqnal vericiləri 
    ən azından iki rejimli (gündüz və gecə hərəkət şəraitləri üçün) və ən yaxşı halda 
    yolun işıqlandırma dərəcəsindən asılı olan çoxrejimli olmalıdır. 
    Bu günə qədər avtomobilin daxili siqnallarına qoyulan tələbləri nizama salan 
    beynalxalq təlimatlar mövcud deyil.
    Avtomobilin xarici vizual informasiyalılığını iki növə bölmək olar: passiv və 

    Download 2,34 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   45




    Download 2,34 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    növə bölünür: təbii və süni. Təbii

    Download 2,34 Mb.
    Pdf ko'rish