|
Azimutla hərəkətdə diqqəti cəlb edən bəzi xüsusiyyətlər
|
| bet | 8/9 | | Sana | 17.12.2023 | | Hajmi | 208,88 Kb. | | #121307 |
Bog'liq 12.Meyillilik. Xəritə üzərində işlər və maarşurutun tərtibi 10. Xəritədə reylefin təsviri . Xəritə üzərində hesablama işlərinə təsir edən amillər, 11. Müasir dövrdə Qlobal yer təyini sisteminin roluAzimutla hərəkətdə diqqəti cəlb edən bəzi xüsusiyyətlər
Marşrut üzrə hərəkət zamanı bəzi ərazi хüsusiyyətlərini nəzərə alaraq marşruta düzəlişlər еtmək lazım gəlir:
insanın bir ayağı ilə atdığı addım digər ayağın addımından kiçik olduğu üçün özündən asılı olmayaraq hərəkət istiqamətindən kənara çıxır;
bir qayda olaraq, ərazidəki məsafələr xəritədə ölçülmüş məsafələrdən böyük olur. Dərəli-təpəli ərazidə bu fərq, xüsusilə böyükdür. Ona görə də relyefə uyğun olaraq məsafələrə düzəlişlər edilməlidir;
hər bir şəxs öz addımının uzunluğunu bilməlidir. Bunun üçün uzunluğu dəqiq məlum olan bir bazis irəli və geri addımlanır və addımın orta uzunluğu hesablanır. Addımın orta uzunluğuna bir çox amillər təsir edir: insanın boyu, yamacların mayilliyi, küləyin sürəti və istiqaməti, torpaq örtüyü, yağıntılar, geyim, fiziki və mənəvi vəziyyət;
sıx meşədə, dumanda və digər məhdudgörmə şəraitində kompası əldə tutaraq hərəkət etmək lazımdır;
kompasla iş zamanı onu metal əşyaların və elektromaqnit sahəsinin təsirinə məruz qoymaq olmaz;
ərazidəki məsafələr xəritədə ölçülmüş məsafələrdən həmişə böyük olacaqdır. Dərəli-təpəli ərazidə bu fərq xüsusilə çoxdur. Ona görə də relyefə uyğun məsafələrə düzəliş etmək lazımdır;
hərəkət vaxtı qoşa addımları saymaq daha münasibdir. Addımölçən cihazdan da istifadə etmək olar. Maşınla hərəkət etdikdə isə məsafələr maşımn sayğacı ilə ölçülür.
hər bir şəxs öz addımının uzunluğunu bilməlidir. Bunun Üçün uzunluğu dəqiq ölçülmüş bir bazis (məs., 100 m) irəli və geri addım 1 anır, addımın orta uzunluğu hesablanır. Addımın uzunluğuna bir çox amillər təsir edir
Nəticə:
Marşrut üzrə hərəkət zamanı bəzi ərazi хüsusiyyətlərini nəzərə alaraq marşruta düzəlişlər еtmək lazım gəlir:
insanın bir ayağı ilə atdığı addım digər ayağın addımından kiçik olduğu üçün özündən asılı olmayaraq hərəkət istiqamətindən kənara çıxır;
bir qayda olaraq, ərazidəki məsafələr xəritədə ölçülmüş məsafələrdən böyük olur. Dərəli-təpəli ərazidə bu fərq, xüsusilə böyükdür. Ona görə də relyefə uyğun olaraq məsafələrə düzəlişlər edilməlidir;
hər bir şəxs öz addımının uzunluğunu bilməlidir. Bunun üçün uzunluğu dəqiq məlum olan bir bazis irəli və geri addımlanır və addımın orta uzunluğu hesablanır. Addımın orta uzunluğuna bir çox amillər təsir edir: insanın boyu, yamacların mayilliyi, küləyin sürəti və istiqaməti, torpaq örtüyü, yağıntılar, geyim, fiziki və mənəvi vəziyyət;
sıx meşədə, dumanda və digər məhdudgörmə şəraitində kompası əldə tutaraq hərəkət etmək lazımdır;
kompasla iş zamanı onu metal əşyaların və elektromaqnit sahəsinin təsirinə məruz qoymaq olmaz;
ərazidəki məsafələr xəritədə ölçülmüş məsafələrdən həmişə böyük olacaqdır. Dərəli-təpəli ərazidə bu fərq xüsusilə çoxdur. Ona görə də relyefə uyğun məsafələrə düzəliş etmək lazımdır;
meyillik, külək, torpaq örtüyü, yağıntılar, geyim, fiziki və mənəvi vəziyyət;
qalın meşədə, dumanda və digər məhdudgörmə şəraitində kompası əldə tutaraq hərəkət etmək lazımdır;
maşının içində kompasdan qətiyyən istifadə etmək olmaz. Kompas maşından təxminən 20 m aralıda tutulmalıdır.
Müşahidədən qabaq alət yoxlanmalı, kollimasiya səhvi minimuma: durbinin fırlanma oxu alətin dövran oxuna perpendikulyar vəziyyətə gətirilir; durbin sonsuzluğuna fokuslandırılır; alət müşahidə nöqtəsində mərkəzləşdirilir və nivelirlənir.
Teodolit və poliqonometrik gedişlərdə bucaqların ölçülməsinin düzgünlüyünü yoxlamaq və oriyentirləmə istinadını yaratmaq məqsədi ilə gedişin hər iki ucunda (qurtaracağında) azimutlar təyin olunur. İki sərt tərəf arasında salınmış teodolit gedişinin uzunluğu 12 km-dən artıq olduqda bucaqların ölçülməsini yoxlamaq üçün arada hər hansı bir xəttin azimutu astronomik müşahidədən təyin olunur.
|
| |
