B. M. Mamatkulov, X. E. Rustamova jamoada hamshiralik

75 
Mutloq o`sish = 22,0 - 23,0 = - 1 
Yiriklashish sur`ati – keyingi yil ko`rsatkichini o`tgan yil 
ko`rsatkichiga foizlardagi (%) nisbati. 
Yiriklashish sur`ati = 
keyingi yil ko`rsatkichi ×100 
o`tgan yil ko`rsatkichi 
Yiriklashish sur`ati
=
 
22,0 ×100 
 
=95,7 
23 
O`sish sur`ati – mutloq o`sishni o`tgan yil ko`rsatkichiga foizlardagi 
(%) nisbati. 
O`sish sur`ati = 
 
Mutloq o`sish ×100
 
o`tgan yil ko`rsatkichi 
 
O`sish sur`ati = 
-1 ×100 
= -4,3 
23,0 
Bir foiz o`sishning mutloq miqdori = mutloq o`sishni o`sish
sur`atiga nisbati. 
 
 
1 % o`sishning mutloq miqdori 
 
= 
Mutloq o`sish 
 
o`sish sur`ati 
 
 
1 % o`sishning mutloq miqdori 
= 
-1 
= 0,23 
-4,3 
Yaqqollik ko`rsatkichini hisoblash usuli nisbiy qiymatlar mavzusida 
yoritilgan.

76 
Uzoq yillar davomidagi ko`p sonli kuzatishlar har doim ham
o`rganilayotgan hodisani dinamikadagi o`zgarishlarini aniq ko`rsatib
beravermaydi. Bunday hollarda dinamik qatorlarining qonuniyatlarini 
aniqlash uchun, qatorlarni «tekislash» tavsiya etiladi.
Dinamik qatorlarning tekislashning bir necha usullari mavjud.
 
Intervallarni yiriklashtirish - bir necha yonma-yon turgan davrlarning
kattaliklarini yig`indisini topishdan iborat. Natijada birmuncha uzoq 
davr mobaynidagi kattaliklar olinadi. Masalan: kasalliklarning oylik 
sonlarini kvartallar bo`yicha kattalashtirish (jadval 4.10.)

Download 1,45 Mb.