75
Mutloq o`sish = 22,0 - 23,0 = - 1
Yiriklashish sur`ati – keyingi yil ko`rsatkichini o`tgan yil
ko`rsatkichiga foizlardagi (%) nisbati.
Yiriklashish sur`ati =
keyingi yil ko`rsatkichi ×100
o`tgan yil ko`rsatkichi
Yiriklashish sur`ati
=
22,0 ×100
=95,7
23
O`sish sur`ati – mutloq o`sishni o`tgan yil ko`rsatkichiga foizlardagi
(%) nisbati.
O`sish sur`ati =
Mutloq o`sish ×100
o`tgan yil ko`rsatkichi
O`sish sur`ati =
-1 ×100
= -4,3
23,0
Bir foiz o`sishning mutloq miqdori = mutloq o`sishni o`sish
sur`atiga nisbati.
1 % o`sishning mutloq miqdori
=
Mutloq o`sish
o`sish sur`ati
1 % o`sishning mutloq
miqdori
=
-1
= 0,23
-4,3
Yaqqollik ko`rsatkichini hisoblash usuli
nisbiy qiymatlar mavzusida
yoritilgan.
76
Uzoq yillar davomidagi ko`p sonli
kuzatishlar har doim ham
o`rganilayotgan hodisani dinamikadagi o`zgarishlarini aniq ko`rsatib
beravermaydi. Bunday hollarda dinamik qatorlarining
qonuniyatlarini
aniqlash uchun, qatorlarni «tekislash» tavsiya etiladi.
Dinamik qatorlarning tekislashning bir necha usullari mavjud.
Intervallarni yiriklashtirish - bir necha yonma-yon
turgan davrlarning
kattaliklarini yig`indisini topishdan iborat.
Natijada birmuncha uzoq
davr mobaynidagi kattaliklar olinadi. Masalan:
kasalliklarning oylik
sonlarini kvartallar bo`yicha kattalashtirish (jadval 4.10.)
