73
2)
250 – 90
100 – X P
2
= 36,0 %
P · q 10,3 · (100-10,3)
3) m = ±√ ――― = ±√ ――――――― = ±1,56
n 380
P · q 36 · (100-36)
4) m = ±√ ――― = ± √ ――――――― = ±3,03
n 250
Р
1
– Р
2
36,0 - 10,3
5)
t = ――――― = ――――――― = 7,5
√m
1
2
+ m
2
2
√3,03
2
+ 1,56
2
Xulosa: ko`rsatkichlar orasidagi tafovut, farqning xatoligidan 7,5 marta
katta. Demak, ko`rsatkichlar orasidagi
farqni haqiqiy deb qabul
qilishimiz mumkin. Shunday qilib, yangi ishlab chiqilgan vaktsina
samarali bo`lib, u bilan bolalarni emlash
qizamiq kasalligini keskin
kamayishiga olib keladi.
4.5. Dinami
k
qatorlar va ularni tahlil qilish usullari
Sog`liqni saqlash sistemasining, tibbiyot
muassasalarining ish
faoliyatini, aholining tabiy harakatini, qolaversa ayrim hodisalarni vaqt
mobaynida o`zgarishini tahlil qilish
uchun dinamik qatorlardan
foydalaniladi. Hamshiralar ham o’z faoliyatida dinamik qatorlardan ko’p
foydalanishadi, yani hududida aholi soni yillar davomida o`zgarishini,
ma’lum bir yillar orasida bolalarni emlash bilan qamrab olish,
kasalanish, tug’ilish, o’lim va boshqa ko’rsatkichlarni tahlil qilishda.
Shuning uchun ham dinamik qatorlarni to`g`ri tuzish, va tahlil qilish
muhim ahamiyatga ega.
Bir turdagi bir-biriga taqqoslanayotgan
kattaliklardan iborat
bo`lgan va hodisalarni ma`lum vaqt mobaynida o`zgarishini
xarakterlaydigan qatorlar - dinamik qatorlar deb ataladi.
Dinamik qatorlarning kattaliklari, qatorning darajasi deb ataladi.
Dinamik qatorlar mutloq sonlardan, nisbiy va o`rtacha
qiymatlardan
tuzilgan bo`lishi mumkin. Dinamik qatorlar ikki turli bo`lishi mumkin:
74
oddiy va murakkab. Oddiy dinamik qatorlar mutloq sonlardan,
murakkab dinamik qatorlar esa nisbiy va o`rtacha qiymatlardan
tuzilgan bo`ladi.
Hodisani qaysi vaqt oralig`idagi o`zgarishlarni ko`rsatishiga qarab
oddiy dinamik qatorlar o`z navbatida 2 xil bo`lishi mumkin: lahzalik va
intervalli. Lahzalik qatorlar hodisani
aniq bir olingan sanadagi
o`zgarishlarini ko`rsatadi (masalan: yilning boshi 1 yanvar, yoki
yilning oxiri 31 dekabr).
Intervalli qatorlar – hodisani ma`lum bir vaqt oralig`idagi
o`zgarishlarini ko`rsatadi (masalan: bir oy, bir kvartal, bir yil
mobaynida).
Lahzalik qatorlarga misol qilib 1 yanvar yoki 31 dekabrga
olingan
muqim shifoxonalardagi o`rinlar soni, poliklinikalar, dispanserlar,
tug`ruqxonalar soni,
vrachlar, hamshiralar soni va hokazolarni olish
mumkin.
Intervalli dinamik qatorlarga yil mobaynida olingan tug`ilish,
kasallanish, o`lim, shikastlanishlar soni misol bo`ladi . Interval qatorda
olingan davr (yil, oy, hafta, kun) hodisani o`zgaruvchanligiga bog`liq,
hodisa qancha sekin o`zgarsa, davr shunchalik katta olinadi.
Dinamik qatorlarni tahlil qilish uchun quyidagi ko`rsatgichlardan
foydalanilanadi.
1. Mutloq o`sish (kamayish); 2) O`sish sur`ati (kamayish); 3)
Yiriklashish sur`ati (kamayish); 4) Bir foiz o`sishning mutloq miqdori;
5) Yaqqollik ko`rsatkichi.
Misol: «N» shahridagi zotiljam kasalligi bilan og`rigan bemorlarni
muqim shifoxonalarda o`rtacha davolanish muddatlari (kunlarda) jadval
4.9.
