|
B. M. Mamatkulov, X. E. Rustamova jamoada hamshiralikBog'liq JAMOADA-HAMSHIRALIK-ISHIjadval 4.12
N nomidagi
tumanda chaqoloqlar o’limi ko’rsatkichning dinamikasi
Yil
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
o’lim ko’rsatkichi
%
0
11, 0
9, 8
8, 0
9, 2
8, 2
8, 6
8, 5
7, 9
O`zgaruvchan o`rtacha
arifmetik qiymat
-
9, 6
9,0
8, 7
8, 6
8, 4
8, 3
-
Ushbu usul dinamik qatorni ma`lum darajada tekislab,
o`rganilayotgan hodisaning asosiy qonuniyatlari ochib berishga yordam
beradi.
4.6 Grafik tasvirlar, turlari, qo‘llanilishi
Statistik tadqiqotlar natijasida olingan ma`lumotlar jadval tarzida
keltiriladi. Ammo, ko`p hollarda jadvalda keltirilgan qiymatlar orqali
tahlil etilayotgan hodisani ko`rinarliroq, yaqqolroq qilib yoritish
imkoniyati bo`lmaydi. Olingan natijalarni ko`rgazmali qilish, yahshiroq
o`zlashtirish va ilmiy tahlilni osonlashtirish uchun turli diagrammalar
ko`rinishidagi grafik tasvirlar qo`llaniladi
Grafik
tasvirlar
uch
turli:
diagramma,
kartogramma,
kartodiagramma shaklida bo`ladi. Sanitariya statistikasida eng ko`p
qo`llaniladigan grafik tasvirlardan biri diagrammalardir. Diagrammalar
o`z
navbatida
chiziqli,
ustunli,
sektorli,
radial
va
figurali
diagrammalarga bo`linadi.
Chiziqli diagrammalar.
To`g`ri, egri, bukri chiziqlar shaklida
bo`lishi mumkin. chiziqli diagrammalarni tuzish uchun koordinatadan
foydalaniladi. Buning uchun abtsissa (gorizontal) va ordinata (vertikal)
o`qlari chizilib, ular kesishgan nuqta «0» deb olinadi va shu qiymatlarga
qarab teng bir xil bo`laklarga ajratiladi. So`ngra abtsissa o`qida
belgilanayotgan nuqtalardan tasvirlanayotgan hodisaning kattaliklariga
teng bo`lgan balandlikda ordinata o`qiga parallel chiziqlar tortiladi. Har
bir
o`tkazilgan
ordinatalarning
oxirgi
nuqtasi
bir-biri
bilan
tutashtirilgandan so`ng, o`rganilayotgan hodisaning dinamikasini
ko`rsatuvchi chiziqli diagramma hosil bo`ladi.
Bunday diagrammaga misol qilib bemorlarning haroratini o`lchash
varaqasini olish mumkin. chiziqli diagramma ma`lum hodisaning
78
ko`rsatkichlarini
vaqt
oralig`idagi
o`zgarishlarini,
dinamikasini
tasvirlash uchun qo`llaniladi. chiziqli diagrammlardan ikki hodisani
o`zaro bir - biriga bog`liqligini (vazn va bo`y) tasvirlash uchun ham
qo`llaniladi (rasm 1).
|
| |
