• Qatronning xossalari.
  •  Qatronli bogMovchi moddalar




    Download 6,28 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet100/187
    Sana25.05.2024
    Hajmi6,28 Mb.
    #253711
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   187
    Bog'liq
    Qurilish materiallari A.Odilхo\'jayev

    9.3. Qatronli bogMovchi moddalar
    Qurilish materiallari olishda, ko‘pincha toshko‘mir qatroni ishlatiladi. 
    U qora metallurgiya sanoati uchun zarur bo'lgan koks yoqilg‘isi olishda 
    qo‘shimchamahsulot sifatida hosil bo‘ladi. Toshko‘mirqatronlari quyidagi 
    turlarga bo‘linadi: xom toshko‘mir qatroni, haydalgan qatron, рек va 
    aralash qatron.
    Xom toshko‘mir qatroni ikki xil bo‘ladi: a) 500-600°C haroratda 
    yarim kokslanish jarayonida hosil bo‘lgan past haroratli qatron, uning 
    zichligi 0,85-1 g/sm3,rangi to‘q qo‘ng‘ir; b) 100-1300°S haroratda koks 
    olish jarayonida hosil bo‘lgan qatron, uning zichligi 1,12-1,23 g/sm3 
    yumshash harorati 40-70°S, rangi qora suyuqlik yoki qattiq-qovushqoq 
    modda.
    Haydalgan qatron (toshko‘mir smolasi) past haroratda olingan xom 
    smolani fraksiyalash usuli bilan ligroin va kerosin fraksiyalarini ajratib 
    olish natijasida hosil boMadi. U qovushqoqligi va xossalari jihatidan yuqori 
    haroratda hosil boMgan qatronga yaqinlashadi.
    Рек xom toshko‘mir smolasini haydaganda hosil bo‘ladigan qoldiq 
    mahsulotdir. Haydash jarayonida quyidagi moddalar hosil bo‘ladi: yengil
    131


    moylar (180°S), fenolli fraksiyalar (180-210°S), naftalinli fraksiyalar 
    (210-230°S), antrasen moyi (360°S gacha). Рек - qora rangli mo‘ rt modda 
    bo‘lib, zichligi 1,25-1,28 g/sm3tarkibida yuqori molekulali uglevodorod 
    birikmalari va 8-30 foiz erkin holdagi uglerod bo‘ladi. Qatronning xossalari 
    moylar, smolalar va qattiq tashkil etuvchilaming nisbatiga bog‘liq bo‘ladi.
    Qatronning xossalari. 
    Toshko‘mir qatronning zichligi o‘rtacha 1,25 
    g/sm3. Qovushqoqligi tarkibida moylar va smolalar ko‘payishi hisobiga 
    kamayadi. Qatronlar yumshash harorati qiyin yumshaydigan bitumlarga 
    nisbatan kam bo‘ladi. Qatronlaming atmosfera muhitiga chidamliligi neft 
    bitumlariga nisbatan past bo‘ladi.
    Uning biologik muhitlarga bardoshliligi bitumga nisbatan yuqori, 
    tarkibida fenol bo‘lishi ularga bakteritsidlik xususiyatini beradi.

    Download 6,28 Mb.
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   187




    Download 6,28 Mb.
    Pdf ko'rish