• 86-rasm. Gipotalamo-gipofizar tizimi Gipofiz gormonlari
  • Adenogipofiz (gipofiz oldingi bo‘lagining) gormonlari
    		•

    Rilizing omillari. Gipotalamus-gipofiz tizimi




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet189/273
    Sana21.05.2024
    Hajmi4,12 Mb.
    #249242
    1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   273
    Bog'liq
    Sobirova-R.A-biokimyo

    Rilizing omillari. Gipotalamus-gipofiz tizimi
    Rilizing omillari yoki liberinlar gipatalamusning nerv hujayralarida
    hosil bo‘lib, portal kapillyarlar tizimi bo‘yicha gipotalamusga o‘tadi
    va gipofizar gormonlar sekretsiyasini, aniqrog‘i, ajralib chiqishini
    (ehtimol, biosintezini ham) boshqaradi. Gipofizar gormonlar ajralib
    chiqishini (ehtimol, biosintezini ham) susaytiruvchi ingibitor
    moddalarga statinlar deb ataladi (86-rasm).
    Hozirgi vaqtgacha gipotalamusda yettita liberinlar va uchta statinlar
    topilgan; xususan: kortikoliberin, tireoliberin, lyuliberin, folliliberin,
    somatoliberin, prolaktoliberin, melanoliberin hamda somatostatin,
    prolaktostatin va melanostatin.
    Gipotalamus va miyaning kulrang moddasidan o‘tadigan nerv
    (impulslari) gipotalamik boshqaruvchi gormonlar ajralish tezligiga ta’sir
    etadi. Ushbu gormonlar esa gipofizar qon aylanish portal tizimi orqali
    adenogipofizdan maxsus gormonlar (rilizing omillar) ajralishini
    ta’minlaydi. Xususan, shu tizim (nerv yollari) vositasida adenogipofiz
    gormonlarining sekretsiyasini, masalan: tashqi muhitning xilma-xil
    ta’siri bilan (sovuq, gipoksiya, travma (jarohatlanish), zaharli moddalar
    va boshqalar), yoki ma’lum bir fiziologik holatda (qorqish,
    hayajonlanish va hokazo) boshqariladi.

    332
    86-rasm. 
    Gipotalamo-gipofizar tizimi
    Gipofiz gormonlari
    Gipofizda oqsil va peptid tabiatiga ega bo‘lgan qator biologik faol
    gormonlar sintezlanadi. Sintezlanish joyiga ko‘ra, gipofizning oldingi,
    orqa va orta bolagining gormonlari tafovut qilinadi.
    Adenogipofiz (gipofiz oldingi bo‘lagining) gormonlari
    Adenogipofizda tropgormonlar hosil bo‘lib, qonga o‘tgandan so‘ng
    tegishli periferik endokrin bezlardan zarur bo‘lgan gormonlar hosil
    bo‘lishini ta’minlaydi. Gormon esa a‘zo va to‘qimalarda yaxlit
    organizmning tegishli kimyoviy va fiziologik javob reaksiyasini keltirib

    333
    chiqaradi. Oqsil va peptid tabiatli gormonlar uchun hujayralar sathida
    maxsus retseptorlar (glikoprotein va gangliozidlarning uglevod
    parchalari) mavjud bo‘lib, gormonlar shu retseptorlar orqali maxsus
    biokimyoviy o‘zgarishlarni amalga oshiradi. Steroid gormonlarning
    retseptorlari esa sitoplazma va yadroda joylashgandir.
    Quyidagi jadvalda gipofizning oldingi bo‘lagi gormonlari, ularning
    molekulyar og‘irligi hamda gormonlar yetishmasligi va ortiqcha hosil
    bo‘lishida rivojlanadigan asosiy sindromlar keltirilgan:

    Download 4,12 Mb.
    1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   273




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Rilizing omillari. Gipotalamus-gipofiz tizimi

    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish