oshiruvchi “
inson mashina tizimi” deb yuritiladi. Bu tizimni yaratish uchun bir
qator tamoyillar ishlab chiqilgan -
axborotli texnologiyani yaratish tamoyillarini
umumiy xolda to’rt qismga ajratish mumkin:
Iqtisodiy- tashkiliy tamoyillar
Texnikaviy tamoyillar.
Iqtisodiy tamoyillar.
Ijtimoiy tamoyillar.
Yuqorida keltirilgan qismlar ichida
iqtisodiy-tashkiliy tamoyillar asosiy o’rinni
egallaydi va bu qism tarkibiga quyidagi tamoyillarni kiritish mumkin:
1. Tizimli yondashish.
2. Uzluksiz rivojlanish.
3. Yagona raxbarlik.
4. Yangi masalalarni yechish.
5. Uzaro alokadorlik.
6. Ma’lumotlardan kup marta foydalanish.
1.2. Axborot texnologiyalari va ularning turlari
Ma’lumki, turli texnologiyalarni moddiy zaxiralarga qo’llay borib, turli
mahsulotlarni olish mumkin. Mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun texnologiya
komponentlari
Moddiy
Axborot
Xom-ashyo
va
materiallarni
tayyorlash
Ma’lumotlar yoki boshlang’ich axborotni
yig’ish
Moddiy
mahsulotni
ishlab
chiqarish
Ma’lumotlarni
qayta ishlash va sernatija
axborot olish
Ishlab chiqarilgan mahsulotlarni
iste’molchilarga sotish
Sernatija axborotni uning asosida
qarorlar
qabul qilish uchun foydalanuvchiga
uzatish
Axborot texnologiyalari jamiyat axborot zaxiralaridan foydalanishning eng
muhim jarayonlaridan biridir.
Hozirgi paytga kelib, u bir necha evolyutsion bosqichlarni bosib o’tdi, ulardan
har birining almashinuvi asosan
fan-texnika rivojlanishi, axborotni qayta
ishlashning yangi texnik vositalari paydo bo’lishi bilan belgilanadi. Hozirgi
jamiyatda axborotni qayta ishlash texnologiyalarining asosiy texnik vositasi bo’lib
shaxsiy kompyuter xizmat qilyapti, u texnologik jarayonlar konsepsiyasini ko’rish
va
undan foydalanishga ham, sernatija axborot tizimiga ham muhim ta’sir
ko’rsatadi. Shaxsiy kompyuterning axborot sohasiga tadbiq etilishi va aloqaning
telekommunikatsiya
vositalarida
qo’lla-nilishi
axborot
texnologiyalari
rivojlanishida, buning natijasida «yangi», «kompyuterli», yoki «zamonaviy»
sinonimlaridan birini qo’shish hisobiga nomining o’zgarishida yangi bosqichni
belgilab berdi.
4-rasmda ajratib ko’rsatilgan narsa malum ma’noda shartlidir,
chunki bu
ZATlardan ko’pi axborotning boshqa turlarini ham qo’llab-quvvatlashga imkon
beradi. Jumladan, matnli prosessorlarda sodda hisob-kitoblarni bajarish imkoniyati
ko’zda tutilgan, jadvalli prosessorlar nafaqat raqamli, balki matnli axborotni ham
qayta ishlashi mumkin, shuningdek grafika generasiyasining maxsus apparatiga
ega. Biroq har bitta bunday texnologiyalar bari bir ko’p jihatdan muayyan turdagi
axborotni qayta ishlashga mo’ljallangan.
Qayta
ishlanadigan
axborot
Axborot
texnologiyalari-
ning turlari