Boshqaruv hisobini tashkil etish tizimlari Integratsiyalashtirilgan hisob tizimini avtomatlashtirishning xususiyatlari

Download 0,59 Mb.
bet	4/16
Sana	30.11.2023
Hajmi	0,59 Mb.
	#108488

Bog'liq
boshQARUV HISOBI

Daromad
Xarajat		Foyda

munosabati xizmat qiladi. Daromad, mamlakat iqtisodida inflyatsiya darajasi deyarlik sezilmaydigan paytlarda, shuningdek kuchli raqobatli tarmoqlarda nisbatan turg’un bo’ladi. Shuning uchun ham, hamma savol va muammolar keyingi ko’rsatkich, ya’ni xarajatlar miqdoriga bevosita bag’liq bo’ladi. Xarajatlar miqdori qancha katta bo’lsa, shunga teskari proporsional holda foyda miqdori kam, aksincha holat bo’lsa, foyda miqdori shuncha ko’p bo’lishi mumkin. Shuning uchun ham, boshqaruv hisobini tashkil qilish va yuritish, eng avvalo, xarajatlar mohiyatini chuqur va to’g’ri baholash bilan boshlanishi lozim bo’ladi. Qabul qilinayotgan boshqaruv qarorlari mohiyati bilvosita ana shu xarajatlar miqdorida o’z aksini topadi. Ya’ni, noto’g’ri yoki samarasiz qaror xarajatlarning keskin o’sib ketishiga olib kelsa, keng mushohodali qarorlar uning miqdori sezilarli kamayishini ta’minlaydi. Ana shu oddiy haqiqatni faoliyat turidan va mulk shaklidan qat’iy nazar, barcha xo’jalik yurituvchi subyekt rahbarlari tushunishlari kerak bo’ladi.
Yuqoridagi ana shu xulosalardan kelib chiqqan holda, xarajatlar va daromadlar hisobi tizimida quyidagi tarkibiy qismlar ajratib ko’rsatiladi: ta’minot-tayyorlov faoliyati, ishlab chiqarish faoliyati, mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari va tannarx, moliya-sotish faoliyati, tashkiliy va investitsiya faoliyati.
Boshqaruv hisobi tizimini tanlashga xo’jalik yurituvchi subyekt faoliyatining ko’lami va ma’muriyat qarorlari o’z ta’sirini o’tkazadi. Har bir tizimning qo’llanilishi va xususiyatlari aynan shu nuqtai-nazardan ko’rib chiqiladi: tizimli va boshqaruv hisobi; monistik va avtonom; amaldagi va standart xarajatlar hisobi; to’liq va qisman xarajatlar hisobi. Shu bilan birga, hisob tizimi xilma-xilligi ularning umumiy belgilari asosida, yuqorida alohida ko’rsatib o’tilgan to’rt guruhga ajratishni taqozo qiladi.

Download 0,59 Mb.