810
Musiqa madaniyati darsi o‘rta ta’lim maktablarida o‘qitiladigan adabiyot,
tasviriy san’at, jismoniy tarbiya, mehnat va boshqa fanlar bilan uzviy bog‘lanadi.
O‘quv rejada ko‘rsatilgan barcha o‘quv fanllari qatori musiqiy ta’limda ham
DTSning joriy etilishi milliy musiqiy meros manbalaridan to‘laqonli foydalanish
imkonini beradi. Milliy musiqiy meros san’ati yangi avlodni tarbiyalashda,
ularning barkamol bo‘lib yetishlarida o‘ziga xos va takrorlanmas manbaa bo‘lib
xizmat qiladi.
Musiqa madaniyati o‘qituvchisi darslarni qiziqarli, mazmunli o‘tishi bilan bir
qatorda, o‘quvchilarni ma’naviy, badiiy va shu bilan birga, ahloqiy madaniyatini
shakllantirish
mahoratiga, shuningdek, milliy g‘ururi hamda vatanparvarlik
tarbiyasini amalga oshirishi kabi ijodiy mahoratga ham ega bo‘lishi kerak.
Musiqa madaniyati o‘qituvchisining pedagogik mahorat darajalarning muhum
jihatidan biri shundaki, u eng avval, ta’lim-tarbiya sohasida orttirilgan tajribalarni
o‘rganishi lozim. Bu, albatta, musiqiy ta’lim-tarbiya sohasidagi ko‘pgina
muammolarni hal etishda yaqindan yordam beradi.
Musiqa o‘qituvchisi o‘quv va tarbiya ishlarini olib borish bilan
chegaralanmasligi yoki faqatgina keng bilimga ega bo‘lib qolmasligi kerak. U
o‘zining fanini yaxshi va chuqur bilishi lozimdir. O‘quvchilarni musiqa san’ati
bilan tarbiyalashda esa alohida e’tibor qaratib, ularning dunyoqarashi,
musiqa
sohasida fikrlashi, tushunchasini boyitib borishi muhim ahamiyatga egadir.
O‘qituvchi musiqa kishi hissiyotini, ayniqsa, emotsional-estetik hissiyotini faol
rivojlantira olishini unutmasligi kerak.
Musiqa o‘qituvchisi mahoratli sozanda va yaxshi san’atkor bo‘lishi lozimdir.
U musiqa cholg‘usida yaxshi chalish malakasiga, qo‘shiqni
chiroyli va yoqimli
kuylash ovozga ega bo‘lishi, notaga qarab yaxshi ijro qilishi, o‘quvchilar
qobiliyati, bilim saviyasi, mahoratini bir-biridan ajrata bilishi lozimdir. Musiqa
o‘qituvchisining musiqa asbobida mahorat bilan ijro etishining juda muhimligini
quyidagicha alomatlarni belgilanadi.
811
Birinchidan: Jonli ijro etish – sinfda kayfiyatni yaxshilaydi.
Ikkinchidan: Jamoa bo‘lib (xor) ijro etayotganda istalgan jumla yoki (takt)
qismlarni takrorlash mumkin.
Uchinchidan: Musiqa asbobida ijro eta oladigan musiqa o‘qituvchisi o‘z
tarbiyalanuvchilariga musiqani qiziqarliligi va
muhimligini amaliy jihatdan
ko‘rsatib beradi.
Musiqa o‘qituvchisi musiqa asbobini mahoratli ijro etishi bilan cheklanib
qolmay, yoqimli tovush, dirijyorlik hattiharakatlarini, musiqa nazariyasini
mukammal bilmog‘i va ijod qilishi mahoratiga ham ega bo‘lishi lozimdir.
O‘qituvchining shaxsiy namunasi va bilim darajasi musiqa
fanining taqdirini hal
qiladi.
Xulosa sifatida shuni aytish mumkimki, musiqa madaniyati darsida
o‘qituvchining mahorati har tomonlama yuksak darajada bo‘lishi o‘ta muhim
hisoblanadi. Uning asar haqidagi kirish so‘zi va dars mavzusini tushuntirib berishi,
o‘quvchilarni ajoyib va sehrli musiqa san’ati olamiga olib kirib,
badiiy hamda
ma’naviy dunyoqarashini shakllantiradi.
