G ulxayrisim onlar tartibi (M alvales)




Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/118
Sana23.11.2023
Hajmi3,97 Mb.
#104324
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   118
Bog'liq
Botanikadan amaliy mashg\'ulotlar. Mo\'minov M

G ulxayrisim onlar tartibi (M alvales). 
G ulxayridoshlar oilasi (M alvaceae)
Bu oilaga Yer sharining 
o ‘rta va tropik m intaqa mam- 
lakatlarida o ‘sadigan taxmi- 
nan 90 turkum va 1570 turga 
oid o ‘tsim on, buta va daraxt 
o ‘sim liklar kiradi.
1

° ^ a o ‘sim liklarining
barglari 
oddiy, 
panjasim on 
^
qirqilgan, barg bandi yonida 

bargyonligi bor. G ullari barg
q o ‘ltig ‘ida yakka joylashadi
75- rasm.
D orivor gulxayri: 
yoki poya uchida k o ‘p gul
1 - o 'sim likning um um iy k o ‘rinishi; 2 - gulning 
shaklini oladi. Gul tuzilishi 
kesim i; 3 - changchilar. 
t 0 ‘ g ‘ r i , 
q0 ‘Sh jinsli; gulyonligi
(gulkosa yonbargchasi) bor. 
G ulkosacha bargchalari k o ‘pincha o ‘zaro q o ‘shilgan, gultoji besh 
b o ‘lakli, gultojbarglari shona ichida buralib joylashgan. C hangchi­
lar k o ‘p, ularning iplari q o ‘shilib, nayga aylangan. Bu nay o ‘rtasida 
u ru g ‘chi ustunchasi joylashadi. U rug‘chi uchta yoki k o ‘p miq- 
dordagi m eva bargchasidan tashkil topgan. Tugunchasi ustki, shira- 
donlari gultojbarg tagida joylashgan.
M evalari quruq, k o ‘p urug‘li k o ‘sakchalar yoki bir u ru g ‘li 
yon g ‘oqchadan iborat.
Eng m uhim turkum lari: g ‘o ‘za (C ossypium ), kanop (N ibiscus), 
d ag ‘al kanop (A butilon), gulxayri (A lthaea), tugm agul (M alva).


Gullari to ‘g ‘ri tuzilgan
besh b o ‘lakchali, gulte- 
varakligi ikkita. Chang- 
chisi 10 ta, ulardan 5 tasida 
changdon bor, qolgan 5 ta­
sida changdon b o ‘lmaydi.
U rug‘chisi 
bitta b o ‘lib, 
beshta m eva bargchasi­
dan tashkil topgan. Tu­
gunchasi 
ustki, 
mevasi 
k o ‘sakchadan yoki danak- 
chadan iborat. U ru g‘ida 
endosperm y o ‘q.
Bu oilaga taalluqli eng 
katta avlodlardan biri -
zig ‘ir. 0 ‘rta Osiyo, Kav-
i
p v / j 'U i j i i i i i i g p u o i i v i v j i o i i n , t*  — g u i i i i v n u v u a a i , j —
kaZ va Qrim tOgTarida 
gul diagram m asi; 4 - m evasi; 5 - uru g ‘i; 6 - changchi
z ig ‘irning 40 dan ortiq turi va umg‘ch!si;,7 " “
ni"B k°‘ndalang kesimi; 8 “


urug ining kesilgan holda ко nnishi.
o ‘sadi. Bu avlodning faqat
bitta turi - zig ‘ir tola va m oy uchun k o ‘p ekiladi.

Download 3,97 Mb.
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   118




Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



G ulxayrisim onlar tartibi (M alvales)

Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish