Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar




Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/118
Sana23.11.2023
Hajmi3,97 Mb.
#104324
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   118
Bog'liq
Botanikadan amaliy mashg\'ulotlar. Mo\'minov M

69- mashg ‘ulot.
Yovvoyi sabzi (D aucus corota) 
gulini o ‘rganish
Asbob va materiallar:
gerbariy, tirik yoki fiksatsiya qilingan 
gullar, ch o ‘ntak lupasi, laboratoriya asboblari.
Ishlash tartibi.
Sabzi guli tekshiriladi. Sabzi to ‘pguli yashil 
bargchalardan tashkil topgan o ‘ram a bilan o ‘rab olingan.
To‘pgul m arkazida to ‘q qizil tusli gul deyarli ham m a vaqt 
b o ‘ladi. Bu gulning vazifasi boshqa oqish gullar ichida uzoqdan 
yaqqol k o ‘rinib, hasharotlarni jalb etishdan iborat b o ‘lishi kerak.
Soyabonguldoshlar to ‘pgulidagi gullar har xil b o ‘ladi. Soya- 
bon chetida joylashgan gulida gultojbargning sirt qismi ichkari- 
sidagidan yirikroq, y a ’ni zigo m o rf b o ‘ladi. Soyabon o ‘rtasidagi gul 
to ‘g ‘ri tuzilishli b o ‘ladi.


Endi ichki to ‘g ‘ri tuzilishli gul lupa orqali kuzatiladi. Gul uchida 
(gultojbarg ostida) gul o ‘m i chetidan gultoji bilan navbatm a-navbat 
o ‘m ashgan 5 ta m ayda tishcha bor. Buni 5 ta bargchali gulkosa- 
cha deyish m um kin. N avbatda gulning yuqorisini lupa okulyariga 
to ‘g ‘rilab, uning boshqa qism lari k o ‘zdan kechiriladi. Gul o ‘m ining 
ichki cheti biroz ichkariga xim arilgan. Bu gullam ing iplari gultoj- 
barglardan uzunroq b o ‘lib, tashqari tom onga bir oz egilib turadi.
Gul o ‘rtasida ikkita ustuncha bor. U ning ostida yostiqchasim on 
shiradon boMadi, bu ustuncha osti yoki urug‘chi usti disk deb ata­
ladi. U rug‘chi ustunchalar tugunchaga borib tutashadi.
Gul tikkasiga ikki pallaga (ikkala ustunchasi bir pallada qoladi- 
gan qilib) kesiladi. Bunda u rug ‘chi tugunchasining ostki va ikki uya- 
li ekanligi yaqqol k o ‘rinadi. H ar qaysi uyada bittadan urug‘kurtak 
enlik y o ‘l to ‘qim a boMadi, bu y o ‘l tuguncha ichini ikkiga b o ‘lib 
turadi, qorin choki kuchli darajada reduksiyalangan m eva bargcha- 
sidan (m eva bandidan) iborat. Soyabon chetlarida joylashgan gul- 
lar barcha qism lari jihatdan o ‘rtalik gullarga o ‘xshaydi, faqat farqi 
shuki, chetki guldagi gultojbargning sirtqisi yirik boMadi. ,
Sabzining yetilgan bitta urugM lupada kuzatiladi. Sabzi urugM 
.dum aloq, biqinining sal botiq b o ‘yi b o ‘ylab oMgan qirralari boMadi. 
Bu qirralaridan 10 ta maydarogMda m ayda qattiq tukcha boMadi
8 ta kattarogMda esa (uchida) uzun ignasim on tuklar joylashadi. 
Yetilgan u ru g‘ning m eva bandi igna uchi bilan bosilsa, uning ikki 
palladan iboratligi maMum boMadi, bu pallalar u rug‘ pishganda 
m eva bandidan uzilib ketadi.
Soyabonguldoshlar oilasining vakillari gerbariy orqali tani- 
shiladi va daftarga sabzi gulining diagram m asi chizilib, formulasi 
yoziladi.

Download 3,97 Mb.
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   118




Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar

Download 3,97 Mb.
Pdf ko'rish