konusini shikastlanishlardan him oya qilib, poyaning m ustahkam -
ligini oshiradi. B oshoqdoshlar poyasining tag qism ida to ‘plash
bo ‘g ‘im idagina shoxlaydi-tuplaydi. Bu bo ‘g ‘im tuproqning ustki
qatlam ida yoki betidagina joylashadi. Boshoqdosh o ‘sim liklar bir
jin sli yoki ikki jinsli b o ‘lib, sodda to ‘pgulda boshoqda, joylashadi.
Boshoq, o ‘z navbatida, m urakkab boshoq, m urakkab ruvak, popuk
so ‘ta shaklda b o ‘lishi mum kin. B oshoqning har xil shaklda tuzilgan
bu tuzilishlari sistem atik belgilardan hisoblanadi.
Tipik tuzilishli boshoqda bir ju ft qobiq b o ‘lib,
boshoqchani zich
o ‘rab oladi, boshoqda esa bitta yoki ko ‘p m iqdorda gul joylashadi.
Har bir gulda ikki doira - tashqi va ichki doira yasab joylashgan
pardasim on gultevarakligi b o ‘ladi. Tashqi doirada ikkita ostki va
ustki gul qobig‘i joylashadi. Ostki gul q obig‘i gulyonligi bargchasi
b o ‘lib, ustki gul qo big‘ining k o ‘p qism ini o ‘rab turadi. Ustki gul
qobig‘ida ikkita qil chiqit choki b o ‘ladi: bu hoi m azkur qobiqning
q o ‘shilib ketgan ikkita gultevarakli bargchasidan
tashkil topganli-
gini k o ‘rsatadi. Bundan keyin ichki doira ikkita pardacha (lodicula)
dan tashkil b o la d i, bu pardachalar boshaqdoshlam ing gullash bio-
logiyasida ju d a katta aham iyatga ega. G ullash oldidan pardalari
ju d a b o ‘rtib ketib, gul qobiqchalarini chetga suradi, buning natitja-
sida ichidagi ham m a changchilar va u ru g ‘chi tu m shug‘i
tashqariga
chiqadi.
Gul changchisi k o ‘pincha uchta, b a ’zan bitta, ikkita, oltita yoki
k o ‘p b o ‘ladi. Changchi ipi uchida yirik changdon joylashadi: bu
changdonda yengil, quruq k o ‘p changlar paydo bo ‘ladi.
C hangchi ipi gul ochilguncha ju d a kalta, ochilish davrida esa
tezda b o ‘yiga ch o ‘zilib changdoni gulidan tashqariga chiqadi.
U rug‘chisi q o ‘shilib ketgan uchta m eva bargchasidan tashkil top
gan, u ru g‘chi tum shuqchasi k o ‘pincha ikki b o ‘lakli, b a ’zan bir yoki
uch b o ‘lakli patsim on. Faqat m akkajo‘xorida urug‘chi tum shuq
chasi ipsim on uzun.
U rug‘chi tugunchasi ustki, bir uyali b o ‘lib, ichida osilib tur-
gan to ‘g ‘ri yoki sal egilgan u ru g ‘kurtagi bor.
B oshoqdoshlar guli
shamol yordam ida, b a ’zilari o'zid an changlanadi. M evasi dondan
iborat. Bunda urug‘m eva tevarakligi bilan zich q o ‘shilib ketgan
boMadi; endosperm asi k o ‘p.
B oshoqdoshlar uchta kenja oilaga: bam buqsim onlar, tariqsi-
m onlar va q o ‘ngM rboshsimonlar kenja oilasiga boMinadi.
